2021_GR_00010 - Groenstraat-Rauwelkoven - Definitieve vaststelling onteigeningsbesluit - Goedkeuren

Het Vlaams onteigeningsdecreet van 24 februari 2017.

De stad Geel plant weg- en rioleringswerken langsheen Groenstraat – Rauwelkoven. Omwille van de verouderde infrastructuur en de aanleg van de fietsostrade wordt er een herinrichting voorzien te Rauwelkoven / Groenstraat - tussen Groenhuis en R14- de rijweg wordt vernieuwd, er komt een gescheiden rioleringsstelsel en er wordt een voetpad aangelegd.

Het project is gelegen te Geel, met name Rauwelkoven – Groenstraat, tussen de op-/afrit van de R14 en Groenhuis. De projectzone vormt een ontbrekende schakel binnen het project fietsostrade ‘Herentals - Balen’. Het project omvat de heraanleg van de bestaande wegenis en bijkomende aanleg van de fietsostrade aan de zuidzijde van de straat. Voor de benodigde ruimte dienen er innames van de desbetreffende percelen te gebeuren. De te verwerven (deel)percelen bevinden zich voornamelijk aan de noordzijde van de Groenstraat, maar ook rond het kruispunt Groenstraat - Rauwelkoven en Groenstraat - Groenhuis. Samen met de heraanleg van de wegenis wordt er een gescheiden rioleringsstelsel aangelegd.

Onder de heraanleg van de weg wordt verstaan:

-          vernieuwen rijwegverharding

-          aanleg voetpad (tussen Groenhuis en Rauwelkoven)

-          aanleg fietsostrade

-          vernieuwen openbare verlichting

-          ondergronds brengen van kabels door nutsmaatschappijen

-         aanleg gescheiden rioleringsstelsel.

De tracékeuze van de fietsostrade werd in 2011 afgerond. Het doel van een fietsostrade is om een snelle (functionele) verbinding te realiseren waarbij liefst zo weinig mogelijk oversteekbewegingen voorkomen. Ze ligt bij voorkeur in een aparte bedding en waar dit niet mogelijk is, volgt ze bestaande wegen die als fietsstraat of autoluwe wegen worden ingericht. Destijds werd er gekozen om voor Rauwelkoven, Groenstraat en Groenhuis de bestaande wegenis te gebruiken en hierop fietsuggestiestroken aan te brengen. In de loop der jaren zijn er echter wijzigingen aangebracht. In Groenhuis is een ontwerp gemaakt met een dubbelrichtingsfietspad aan de zuidzijde en via EFRO subsidies is een tunnel onder de R14 gerealiseerd. Het lijkt logisch om deze 2 delen van de fietsostrade met elkaar te verbinden d.m.v. een volwaardige aanleg langs de spoorweg. De getelde verkeersintensiteiten rechtvaardigen de keuze voor een aparte fietsostrade. Een fietsstraat zou niet realistisch zijn aangezien het aandeel fietsers t.o.v. gemotoriseerd verkeer veel lager is. In een fietsstraat moeten fietsers de belangrijkste gebruikers zijn en is de auto te gast. Dit is niet het geval voor Groenstraat die toch een belangrijke ontsluiting vormt voor de hele wijk Holven. 

Het huidige snelheidsregime bedraagt 50 km/u en een versmalling van het wegbeeld zal bijdragen tot de leesbaarheid van de weg waardoor de opgelegde snelheid beter zal gerespecteerd worden. 

Bij de herinrichting van de weg zullen zowel het kruispunt Groenstraat – Groenhuis als het kruispunt aan de spooroverweg verhoogd uitgevoerd worden. Dit betekent dat de snelheid daar beperkt is tot 30 km/u, wat de veiligheid zal garanderen.

Het project dient zo spoedig mogelijk uitgevoerd te worden aangezien het project de ontbrekende schakel is in het ganse fietsostradetraject ‘Herentals – Balen’.

Het onteigeningsplan werd opgemaakt door Studiebureau Tractebel-Engie, d.d. 13/11/2019. In totaal gaat het over 30 innemingen verspreid over Groenstraat – Rauwelkoven, met in totaal 1 678 m² aan bovengrondse innemingen.

Tot 2012 beschikte de stad Geel over een verhaalbelasting voor aanleg van stoepen en wegen. In diverse steden en gemeenten blijkt dit nog steeds in gebruik. De verhaalbelasting legt aan inwoners van een nieuwe straat of nieuwe stoep of rioleringswerken een jaarlijkse belasting op die meestal berekend wordt door de totale kostprijs van de werken te verdelen over de aangelanden. De stad Geel legt geen verhaalbelasting meer op. Dit wordt echter gecompenseerd door een deappreciatie van de prijs toe te passen indien stroken grond aangekocht worden voor het aanleggen van voet- en fietspaden of rioleringsprojecten die geen invloed hebben op de huidige of toekomstige bouwmogelijkheden op de percelen. Deze manier van werken wordt al verschillende jaren toegepast in ruil voor het niet toepassen van de verhaalbelasting. Indien de verwerking via gerechtelijke weg dient bekomen te worden, zal de verhaalbelasting op verwerving van de beddinggrond van de openbare weg van toepassing zijn.

In zitting van 2 april 2020 besliste de gemeenteraad reeds tot goedkeuring van het voorlopige onteigeningsbesluit, met inbegrip van onteigeningsplan en projectnota m.b.t. Groenstraat-Rauwelkoven. Dit voorlopige onteigeningsbesluit, met inbegrip van onteigeningsplan en projectnota, werd aan een openbaar onderzoek onderworpen van 18 mei 2020 tot 18 juni 2020. Er werd gebruikt gemaakt van de mogelijkheid tot samenlopende procedure met de rooilijnprocedure zoals voorzien in het Vlaams Onteigeningsdecreet. Omdat de rooilijnprocedure hernomen diende te worden wegens niet tijdige definitieve vaststelling van het rooilijnplan, werd ook de onteigeningsprocedure hernomen vanaf het voorlopig onteigeningsbesluit. Aan het project werd inhoudelijk niets gewijzigd. Bij hernieuwing van de procedure keurde de gemeenteraad op 30 september 2020 het voorlopige onteigeningsbesluit, met inbegrip van onteigeningsplan en projectnota m.b.t. Groenstraat-Rauwelkoven goed.

De beperkte, beschikbare rooilijnbreedte laat het in Groenstraat niet toe om wegenis, fietspaden en voetpaden te voorzien zonder innemingen. Dit heeft als gevolg dat er innames nodig zijn om het nieuwe wegprofiel te kunnen realiseren.

Landmeter Paul Heyns, Kollegestraat 29, 2440 Geel, werd gelast met het opmaken van een schatting inzake de innemingen en het opmaken van een plaatsbeschrijving en bepalen van de opstallen.

Te onteigenen onroerende goederen en/of zakelijke rechten

Gelegen te Geel:

Onteigenende instantie
De stad Geel treedt op als onteigenende instantie. De stad beschikt over de bevoegdheid om te onteigenen op basis van artikel 6,1° van het Vlaams Onteigeningsdecreet.

Specifieke rechtsgrond of habilitatie tot onteigening

Overeenkomstig artikel 27 van het decreet van 3 mei 2019 houdende de gemeentewegen kan elke verwerving van onroerende goederen vereist voor de aanleg, wijziging of verplaatsing van een gemeenteweg en de realisatie van rooilijnplannen, door onteigening tot stand gebracht worden.

In functie van de geplande wegenis- en rioleringswerken, gecombineerd met de aanleg voor een gedeelte van het fietsostradetraject ‘Herentals-Balen’, is een rooilijnplan opgemaakt voor Groenstraat – Rauwelkoven. Deze bestaande gemeentewegen zijn immers onvoldoende breed om de geplande aanpassingen en herinrichting te realiseren. Een verbreding (wijziging) van de wegen is aldus noodzakelijk. Een rooilijnplan wordt opgemaakt voor de wijziging, meer bepaald verbreding, van de gemeentewegen Groenstraat – Rauwelkoven. Verwerving van de gronden binnen de nieuwe rooilijn is noodzakelijk om de bestaande wegen te verbreden en het beoogde project te realiseren.

Onteigeningsdoel van algemeen nut en noodzaak

Het openbaar nut en de noodzaak van de onteigening zijn verantwoord om volgende redenen;

Het algemeen nut:

De onteigening zal gebeuren ter realisatie van het rooilijnplan Groenstraat – Rauwelkoven. Artikel 27 van het decreet van 3 mei 2019 houdende de gemeentewegen stelt dat elke verwerving van onroerende goederen, vereist voor de aanleg, wijziging of verplaatsen van gemeentewegen en de realisatie van rooilijnplannen, door onteigening tot stand gebracht kan worden. Deze onteigeningen worden uitgevoerd conform de bepalingen van het Vlaams Onteigeningsdecreet van 24 februari 2017.

De te onteigenen gronden zullen aangewend worden voor de herinrichting en aanpassing van de bestaande gemeentewegen Groenstraat – Rauwelkoven, meer bepaald het vernieuwen van de rijwegverharding, het aanleggen van een voetpad, het vernieuwen van de openbare verlichting, het ondergronds brengen van nutsleidingen, het aanleggen van een gescheiden rioleringsstelsel. Ook wordt een ontbrekende schakel van de fietsostrade ‘Herentals – Balen’ gerealiseerd.

De gronden zullen dus deel gaan uitmaken van de heringerichte en aangepaste gemeentewegen Groenstraat en Rauwelkoven en van de fietsostrade en zullen aldus zeker een publieke bestemming en een bestemming van algemeen nut krijgen. Gemeenten staan in voor het realiseren van veilige en goed onderhouden wegen. Door de aanleg van een voetpad en een fietsostrade wordt aan deze doelstelling zeker tegemoet gekomen. Het vernieuwen van de rijwegverharding en van de openbare verlichting en het ondergronds brengen van nutsleidingen draagt bij aan de doelstelling van een goed onderhouden weg.

Door de aanleg van voetpaden in een stedelijke omgeving wordt duurzaam verplaatsen aangemoedigd. De aanwezigheid van het sportcomplex ‘De Leunen’, de zorgsite ‘Astor’ en de aanwezigheid van voetpaden in aanliggende straten, zorgt ervoor dat de aanwezigheid van een voetpad in dit project een absolute meerwaarde betekent om functies met elkaar te verbinden.

De aanleg van fietsostrades is Vlaams beleid dat werd verankerd in onder meer het Mobiliteitsdecreet. Dit decreet voorziet subsidies voor de aanleg van deze fietsostrade.
De fileproblematiek in Vlaanderen kan niet meer alleen opgelost worden door de aanleg van nieuwe autowegeninfrastructuur en door investeringen in meer en beter openbaar vervoer. Fietsostrades bieden een snel en comfortabel alternatief voor woon-werkverkeer. De geplande fietsostrade is in het Gemeentelijk Ruimtelijk structuurplan opgenomen als een hoofdroute van het Bovenlokaal functioneel Fietsroutenetwerk. De aanleg van volwaardige, comfortabele en veilige fietspaden langsheen de spoorlijn worden daarbij als noodzakelijk geacht. Om de trein als alternatieve vervoerswijze aantrekkelijker te maken, wordt immers voorgesteld om niet enkel de frequentie van de treinverbindingen richting Mol en Herentals te verhogen tot een halfuurfrequentie, maar ook de loop- en fietsroutes van/naar het station te verbeteren.

De verkeersproblematiek heeft een impact op de algemene levenskwaliteit en leefbaarheid in Vlaanderen en al zijn regio’s. Ondanks de relatief kleine afstanden zijn regio’s onbereikbaar binnen aanvaardbare reistijden. De capaciteit op het dichte wegennet is onvoldoende om aan de huidige vervoersvraag met de wagen te voldoen. Het openbaar vervoersaanbod in de randregio’s van het metropolitaan kerngebied is minder uitgebouwd dan in de kernsteden en hun regio’s. Een beperkter aanbod met een lage frequentie kan mensen niet overtuigen om zich te verplaatsen met het openbaar vervoer. Het promoten en faciliteren van de fiets als volwaardig vervoersmiddel past volledig in de klimaatdoelstellingen die Vlaanderen, de provincie Antwerpen en de lokale overheden formuleerden in hun klimaatplannen. Het bevorderen van fietsverkeer leidt bovendien tot een vermindering van de uitstoot van fijn stof. Investeringen in fietsinfrastructuur zijn minder duur dan investeringen in wegeninfrastructuur en hebben bovendien een groot terugverdieneffect op lange termijn.

De grote vervoersvraag met de wagen verhoogt het ongevalsrisico voor iedereen die zich met de wagen verplaatst. De belangrijkste doodsoorzaak bij de categorie 18- tot 25-jarigen is het gemotoriseerd verkeer. Met alle inspanningen rond sensibilisatie en investeringen in een vergevingsgezind wegennet slaagt men er in Vlaanderen niet in om het aantal verkeersslachtoffers terug te dringen. Fietsostrades geven fietsers een eigen ruimte met aangepaste infrastructuur zoals tunnels en bruggen zodat de kruisingen met een hoog ongevalsrisico vermeden kunnen worden.

Fietsen is bovendien een vorm van actieve mobiliteit met grote baten op het gebied van gezondheid. Onderzoek toont aan dat de fietsende pendelaar minder ziek is, minder gevoelig is voor stress-gerelateerde gezondheidsproblemen zoals depressie en burn-out. Onderzoek van Vito toonde aan dat elke in fietsostrades geïnvesteerde euro zich 2 tot 14 keer terugverdient in gezondheid. Enerzijds door het voorkomen van vroegtijdig overlijden en anderzijds door het toevoegen van gezonde levensjaren.

Fietsers blijken ook de lokale economie een boost te geven. Een fietsende klant richt zich vooral tot de winkels in de buurt en dit meerdere malen per week.

Het bevorderen van het fietsverkeer en de realisatie het Bovenlokaal Functioneel Fietsroutennetwerk (BFF); meer bepaald de fietsostrade/hoofdroute langs spoorlijn 15 die een rechtstreekse, conflictarme, directe verbinding maakt tussen Geel en Mol en verder richting Herentals enerzijds en richting Balen anderzijds.

Het BFF werd in juni 2001 goedgekeurd door de Vlaamse regering en is opgenomen in het richtinggevende gedeelte van het Ruimtelijk Structuurplan Provincie Antwerpen bij de herziening in 2011. Deze herziening werd goedgekeurd door de provincieraad op 27 januari 2011 en door de Vlaamse minister van Ruimtelijke Ordening op 4 mei 2011.
De selectie van de fietsostrade als hoofdroute en noodzaak van de realisatie werd ook verankerd in de mobiliteitsplannen van onze stad, conform verklaard op respectievelijk 15 december 2011.
De hoofdroute langs spoorlijn 15 is een van de routes met de hoogste potenties aan gebruikers gezien:
- de aanwezigheid van talrijke scholen en arbeidsplaatsen in Herentals, Olen, Geel en Mol;
- Het ontbreken van volwaardige, veilige, rechtlijnige en comfortabele fietspaden tussen bovenvermelde centra.

De route zal bij uitstek een alternatief kunnen bieden voor een vlotte mobiliteit en betere leefbaarheid voor de omgeving.

De noodzaak:

Gedeelte langs de spoorweg

Door de aanleg van de fietsostrade langs de spoorlijn moet de huidige wegenis van Groenstraat (en Rauwelkoven) opschuiven naar het noorden en zijn innemingen noodzakelijk:

-          de oplossing voorgesteld voor de wegenis omvat het versmallen van de rijbaan tot 5,50 m. Aan weerszijden wordt een overrijdbare kantstrook van 0,30 m geplaatst. De totale beschikbare rijbaanbreedte bedraagt dan 6,10 m.

-          In bestaande toestand is de weg in de projectzone 6,50 m breed. In Rauwelkoven en een gedeelte van de Groenstraat is hiernaast een groenzone gelegen tussen de weg en het spoor. Deze groenzone heeft een breedte van +/- 7,40 m in Rauwelkoven en +/- 5,00 m in de Groenstraat.

-          Wat betreft de aanleg van de fietsostrade zijn volgende eisen van kracht: de afstand tussen de buitenste spoorlijn en de afsluiting langs het fietspad dient vastgelegd te worden conform de eisen van Infrabel. Er wordt een minimale afstand van 3,50 m vooropgesteld. De fietsostrade zelf is ook 3,5 m breed. Dit samen (7 m + nodige bufferstroken) past niet in de beschikbare groenzone in Groenstraat. Daarom zal er binnen de Groenstraat overgegaan worden op innames om de benodigde ruimte te verkrijgen en de rijbaan te kunnen verschuiven.

-          Samen met de wegenis dienen ook de nutsleidingen verplaatst te worden. Voor deze nutsleidingen is een bermbreedte van min 1,5 m nodig om deze niet onder de wegenis of op privédomein te leggen. Hierdoor zijn dus ook onteigeningen nodig.

-          Tegelijkertijd kan er gebruik gemaakt worden van deze strook voor nutsleidingen om een voetpad in kleinschalig materiaal te voorzien aan de noordzijde van Groenstraat. Deze noodzaak is er langs Groenstraat om de verbinding te maken tussen Groenhuis/Astor, 2^de deel Groenstaat en de trage verbinding naar het sportpark. Langs Rauwelkoven is deze noodzaak voor een voetpad er niet aangezien er geen verdere verbindingen kunnen gemaakt worden.

Gedeelte tussen bocht Groenstraat en Groenhuis

In de zone tussen de bocht in de Groenstraat en het kruispunt met Groenhuis is de spoorlijn niet meer aanwezig. De beschikbare openbare ruimte is echter wel beperkt door de bebouwing aan weerszijden van de weg. In deze zone is in bestaande toestand aan weerszijden een voetpad aanwezig. Om ook in deze zone aan het voorgestelde profiel te voldoen dient ook hier overgegaan te worden tot innames. Daarnaast verdwijnt het voetpad aan de zuidoostzijde van de weg en wordt het voetpad aan de overzijde ook opgeschoven richting de bebouwing.

Onteigeningsplan

Betreft onteigeningsplan ‘Rauwelkoven’, opgemaakt door Tractebel-Engie onder projectnummer Geel3033 met als datum 13/11/2019, bevat de omtrek van de te onteigenenen goederen, de kadastrale gegevens van de goederen, de lijst met namen van de te onteigenenen eigenaars en de onteigenende instantie. Het plan is als bijlage toegevoegd aan dit besluit.

Projectnota

Voor het project werd een projectnota opgemaakt overeenkomstig artikel 12 van het Vlaams onteigeningsdecreet. Deze nota is als bijlage toegevoegd aan dit besluit.

Samenloop

Gelet op de samenloop tussen de onteigeningsprocedure en de procedure tot vaststelling of wijziging van het rooilijnplan voor Groenstraat – Rauwelkoven overeenkomstig het decreet van 3 mei 2019 houdende de gemeentewegen, opteert de gemeente om gebruik te maken van de specifieke bepalingen van het Vlaams Onteigeningsdecreet inzake samenloop van de onteigeningsprocedure met ruimtelijke planningsprocedures, meer bepaald de artikelen 31 t.e.m. 41 van het Vlaams Onteigeningsdecreet.

Het openbaar onderzoek over de voorgenomen onteigening werd geïntegreerd in het openbaar onderzoek over het rooilijnplan.

Openbaar onderzoek

De stad Geel organiseerde een samenlopend openbaar onderzoek dat liep van 9 november 2020 tot en met 8 december 2020. Tijdens dit openbaar onderzoek lag het voorlopig onteigeningsbesluit samen met het onteigeningsplan, het rooilijnplan (plannummer: IN20100, d.d. 11/10/2019, opgemaakt door Landmetersburo GCV) en de projectnota ter inzage op het stadhuis en op de website van de stad Geel.

Tijdens het openbaar onderzoek werden er 3 bezwaren ingediend en geen formele verzoeken tot zelfrealisatie.

De ingediende standpunten, opmerkingen en bezwaren werden allen ontmoet en behandeld. Ze werden aangetekend beantwoord, weerlegd en verworpen.

Voor de gemotiveerde weerlegging van de ingediende standpunten, opmerkingen en bezwaren kan worden teruggevallen op de antwoorden en replieken zoals deze zijn weergegeven in het verslag van het openbaar onderzoek.

Het verslag van het openbaar onderzoek houdende de behandeling van de standpunten, opmerkingen en bezwaren die geuit zijn tijdens het openbaar onderzoek, kan bijgevolg uitdrukkelijk worden bevestigd en definitief goedgekeurd en zal worden toegevoegd als bijlage bij onderhavig besluit en maakt hier integraal deel van uit.

Onderhandelingen

De Stad Geel machtigt IOK voor het voeren van minnelijke onderhandelingen met al de te onteigenen partijen. Indien er minnelijk niet tot een akkoord kan gekomen worden tussen de stad en de te onteigenen partij zal de gerechtelijke procedure opgestart worden.

Conclusie

Uit al het bovenstaande blijkt dat de onteigening aldus noodzakelijk is en het algemeen belang dient. Het onteigeningsdoel kan niet worden gerealiseerd indien niet alle innemingen in volle eigendom verworven zijn.

Bijgevolg dient het onteigeningsbesluit, samen met:

- het onteigeningsplan, Geel3033, 'Rauwelkoven', d.d. 13/11/2019, opgemaakt door Tractebel-Engie,

- de projectnota,

- het verslag van het openbaar onderzoek,

definitief te worden goedgekeurd en definitief te worden vastgesteld door de gemeenteraad.

Gelet op het Vlaams Onteigeningsdecreet van 24 februari 2017 en op het uitvoeringsbesluit van 27 oktober 2017.

Gelet op het Decreet Lokaal Bestuur van 22 december 2017, inzonderheid artikel 40 en 41.

Gelet op het Decreet houdende de Gemeentewegen van 3 mei 2019.