2022_GR_00218 - Kansspelinrichtingen klasse IV - Convenant Stad Geel - betFIRST Geel - Hernieuwing vergunning F2 wedkantoor - Pas 155 - Beslissen: Weigeren

Artikel 43/4 van de wet van 7 mei 1999 op de kansspelen, de kansspelinrichtingen en de bescherming van de spelers (Belgisch Staatsblad 30 december 1999).

De gemeenteraad heeft een algemene regelgevende bevoegdheid voor zaken van gemeentelijk belang tenzij de bevoegdheid is toegewezen aan een ander orgaan van de gemeente (artikel 40 Decreet Lokaal Bestuur).

Op 12 juli 2022 ontving de Stad Geel bij schrijven van 5 juli 2022 vanwege SAGEVAS NV, een aanvraag om een convenant af te sluiten met SAGEVAS NV, Frankenstraat 79, 1040 Brussel met ondernemingsnummer BE0832.457.166, voor de exploitatie van een kansspelinrichting klasse IV, genoemd “betFIRST Geel” gelegen aan de Pas 155 te 2440 Geel.

SAGEVAS NV heeft op hogervermeld adres een vestigingseenheid voor een wedkantoor klasse IV sedert 23 oktober 2019. SAGEVAS NV beschikt over een kansspelvergunning F2 voor de exploitatie van de kansspelinrichting klasse IV op dit adres. SAGEVAS NV wenst deze kansspelvergunning F2 te hernieuwen op de eerstvolgende zitting van de kansspelcommissie.

De uitbating van een vaste kansspelinrichting klasse IV moet op grond van artikel 43/4, §1 en 43/5, 6° van de Wet van 7 mei 1999 op de kansspelen, de kansspelinrichtingen en de bescherming van de spelers (verder: Kansspelwet) geschieden krachtens een convenant dat voorafgaandelijk wordt gesloten tussen de gemeente van vestiging en de uitbater. Deze bepalingen werden ingevoerd door de wet van 7 mei 2019 tot wijziging van de Kansspelwet van 7 mei 1999. Artikel 36 van de wijzigingswet bepaalde dat de houders van een kansspelvergunning F2, die op het tijdstip van de inwerkingtreding van deze wet over een vergunning beschikten, hun activiteiten onder dezelfde voorwaarden konden voortzetten. Pas ten vroegste twee jaar na de inwerkingtreding van de wet moesten ze voldoen aan deze voorwaarde. De wetswijziging trad in werking op 25 mei 2019.

Thans moet bij de aanvraag om hernieuwing dus rekening gehouden worden met voormelde voorwaarden. Dit betekent eveneens dat de aanvrager ervoor dient te zorgen dat de kansspelinrichting klasse IV niet gevestigd wordt in de nabijheid van onderwijsinstellingen, ziekenhuizen, plaatsen die vooral door jongeren bezocht worden, zulks behoudens met redenen omklede afwijking die door de gemeente wordt toegestaan.

Om de kansspelvergunning F2 te hernieuwen bij de kansspelcommissie is een convenant nodig tussen de uitbater en de stad Geel.

Sinds 23 oktober 2019 wordt de kansspelinrichting klasse IV gelegen aan Pas 155 te 2440 Geel uitgebaat. Hiervoor geldt een kansspelvergunning F2 die nu hernieuwd moet worden. De hernieuwing van de kansspelvergunning F2 gebeurt driejaarlijks. Voorafgaandelijk moet nu een convenant afgesloten worden met de stad zoals bepaald in de wijzigingswet van 7 mei 2019.

De voorwaarden waar de aanvrager conform artikel 43/5 van de Kansspelwet aan moet voldoen om een kansspelvergunning F2 te kunnen verkrijgen, gelden eveneens voor het hernieuwen van dergelijke vergunning.

Het gegeven dat er reeds een kansspelvergunning werd uitgereikt, doet geen afbreuk aan het feit dat er thans, na inwerkingtreding van de artikelen 43/4, §1 en 43/5, 6°, alsnog een convenant moet worden afgesloten.

Aangezien deze wetswijziging pas in werking trad nadat de eerdere kansspelvergunning werd uitgereikt, behoudt de gemeente zijn discretionaire bevoegdheid te beslissen of en onder welke voorwaarden er thans een convenant wordt afgesloten. Het is immers pas na deze wetswijziging dat de gemeente door de convenantverplichting de bevoegdheid heeft gekregen daadwerkelijk een rol te spelen in de verkrijgingsprocedure voor een kansspelvergunning.

Artikel 43/5, 5° van de Kansspelwet bepaalt ondubbelzinnig dat ‘de aanvrager van het convenant ervoor moet zorgen dat een kansspelinrichting klasse IV niet gevestigd wordt in de nabijheid van onderwijsinstellingen, ziekenhuizen, plaatsen die vooral door jongeren worden bezocht, zulks behoudens met redenen omklede afwijking die door de gemeente wordt toegestaan.’

De parlementaire voorbereiding stipuleert verder dat: ‘Dat convenant bepaalt waar de kansspelinrichting wordt gevestigd, inzonderheid rekening houdend met onderwijsinstellingen, ziekenhuizen, plaatsen die vooral door jongeren worden onderzocht, plaatsen waar erediensten worden gehouden of gevangenissen.’ De concrete omstandigheden die een weigering om een convenant te kunnen sluiten, kunnen verantwoorden zijn derhalve niet beperkt tot de inrichtingen die uitdrukkelijk vermeld staan in hoger geciteerd artikel uit de Kansspelwet. Dit werd bevestigd door een arrest van het Grondwettelijk Hof van 9 december 2021 (arrest nr. 177/2021).

Er moet bij de beoordeling om al dan niet over te gaan tot het afsluiten van een convenant nagegaan worden of de voorgestelde locatie al dan niet in de nabijheid van dergelijke inrichtingen gelegen is. De ingevoerde bepaling strekt ertoe om de risico’s in verband met de ligging van een vaste kansspelinrichting klasse IV te beperken en de spelers te beschermen. Dergelijk nabijheidsonderzoek is een determinerend motief in de afweging van de gemeente om in een individueel dossier te beslissen om al dan niet het convenant af te sluiten.

Stad Geel draagt al meer dan honderd jaar de titel van ‘Barmhartige stede’. Dit is een verdienste die voortkomt uit de eeuwenoude zorgvolle opvang van geesteszieken. In het hedendaagse leven uit zich dat in de Geelse Gezinsverpleging die nog altijd bestaat en waarbij psychiatrische patiënten opgevangen worden bij Geelse gastgezinnen.  Daarnaast staat Geel ook bekend om zijn Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum. Een groot complex binnen de ring met meerdere afdelingen om allerlei soorten psychiatrisch zieken op te vangen en te behandelen.

Sinds 15 december 2020 draagt stad Geel ook met trots het label ‘Kindvriendelijke stad’. Het stadsbestuur engageert zich om dagelijks werk te maken van kindvriendelijkheid door in te zetten op vier thema’s: 1. Mobiliteit, 2. Openbare Ruimte, 3. Goed in je vel, 4. Communicatie en participatie. 

Onder de thema’s ‘2. Openbare Ruimte’ en ‘3. Goed in je vel’ wil het stadsbestuur o.a. dat kinderen en jongeren elkaar op een (fysiek en mentaal) veilige manier kunnen ontmoeten in de stad en dat ze zich goed kunnen voelen. Uit het traject bleek echter dat de groep jongeren met problemen steeds groter wordt. Jongeren zelf geven aan dat ze niet steeds weten waar ze terecht kunnen met hun hulpvraag. Gebruik van verslavende middelen komt ook steeds meer voor én vaak op jongere leeftijd. Dit is iets wat het stadsbestuur bezighoudt en waar het heel alert voor wil zijn. Gamen en gokken, fysiek of online, zijn gedragsverslavingen die best preventief en bij de wortel aangepakt kunnen worden. Zeker in een compacte stad als Geel waar patiënten van het Openbaar Psychiatrisch Centrum en schoolgaande kinderen en jongeren zich veelvuldig en zelfstandig in het stadscentrum begeven.

Onderzoek toont aan dat het in contact komen met middelen of verslavende gedragingen op jonge leeftijd, het risico op verslaving op latere leeftijd verhoogt. Dit heeft te maken met de ontwikkeling van de hersenen: ‘Hoe eerder iemand begint, hoe meer invloed dit heeft op de ontwikkeling van de hersenen, hoe impulsiever iemand wordt, wat dan weer de kans op verslaving verhoogt. Dit is voor gokken net zo: problematische gokkers bleken telkens vroeger te zijn gestart met gokken - vaak al rond de leeftijd van 10 jaar - dan leeftijdsgenoten die (niet problematisch) gokken.’ (Shead, Derevensky & Gupta, 2010, Geel en Fisher in Bowden-Jones & Georges, 2015).

Geel is een middelgrote, Kempense stad en heeft heel wat lagere, middelbare en hogere scholen op het grondgebied. De middelbare scholen trekken leerlingen aan van verschillende omliggende gemeenten. De straat Pas is daarbij een veel gebruikte fietsas om het stadscentrum te doorkruisen van en naar school. Ook de (hogeschool en universiteits-) studenten van Thomas More en KU Leuven zakken regelmatig af naar het stadscentrum voor o.a. de horeca, cinema, culturele voorstellingen, Cocoon2440 by KU Leuven (ondernemingshub voor studenten), … . 

Geld inzetten op sportwedstrijden is de gokvorm die het meest frequent wordt beoefend door de Vlaamse studenten, zo blijkt uit onderzoek van de VAD. (Van Damme et al., 2022). Nog problematischer, hoewel gokken onder de 18 jaar verboden is, is de vaststelling dat 0,9% van de middelbare school jongeren een regelmatiger speler is bij sportweddenschappen en 7,7% aangeeft ooit te hebben gespeeld. (Rossiers, VAD Webinar, 2021, 19:38) Er kan bijgevolg niet aan voorbijgegaan worden dat hier zeer strikt op moet toegezien worden.

Het wedkantoor ‘betFIRST’ is gevestigd sedert 23 oktober 2019  aan Pas 155 te 2440 Geel.

Concreet onderzoek toont aan dat het wedkantoor ‘betFIRST’ zich in de nabijheid van diverse onderwijsinstellingen bevindt in het Geelse stadscentrum.

Sint-Maria School is gelegen aan Pas 110 te 2440 Geel. Dit is een vestiging van KOGEKA. Deze school biedt secundair onderwijs aan aan leerlingen vanaf de tweede graad. Deze school ligt op een wandelafstand van 110 meter, op één minuut wandelen, van het wedkantoor. De scholieren nemen het openbaar vervoer aan de dichtstbijzijnde halte, ‘Waterstraat’, die gelegen is op 50 meter wandelafstand, of quasi voor de deur van het wedkantoor of op de Markt op 550 meter wandelafstand van het wedkantoor.

‘VBS De Droomgaard’ is gelegen aan Pas 94 te 2440 Geel. Dit is een vrije basisschool met een kleuterschool en een lagere school waar kinderen van 2 jaar en 6 maanden tot 12 jaar onderwijs volgen. Deze school ligt op een wandelafstand van 500 meter van het wedkantoor.

Het wedkantoor is gelegen nabij diverse onderwijsinstellingen voor middelbaar en hoger onderwijs, wat op zich volstaat om het convenant te weigeren op grond van artikel 43/5, 5° van de Kansspelwet.

Dit wordt tevens bevestigd door rechtspraak van de Raad van State: 

“Te dezen vermeldt de bestreden beslissing de afstanden van de onderwijsinstellingen tot de kansspelinrichting en aldus doet zij blijken van een in concreto onderzoek. Het nabijheidsverbod voor onderwijsinstellingen wil de scholieren behoeden voor de verleiding om een speelautomatenhal op te zoeken omdat zij de inrichting niet ver verwijderd weten of omdat het slechts een minimale inspanning vergt om ze te bereiken. De concrete beoordeling van de nabijheid betreft ipso facto de aantrekkingskracht van de kansspelinrichting en van de inspanning om er te geraken. De gedetailleerde opgave van de afstand tot de kansspelinrichting voor wat onder meer een aantal onderwijsinstellingen betreft, volstaat om te gewagen van een aantrekkingskracht die van de kansspelinrichting op die scholieren uitgaat. (…)

De verzoekende partij maakt ook niet aannemelijk dat de vermelde afstanden voldoende ruim zijn opdat de scholieren een zekere inspanning moeten doen om de kansspelinrichting te bereiken.

Het motief betreffende de nabijheid van onderwijsinstellingen, dat de wettigheidstoetsing heeft doorstaan, volstaat op zich om de weigering van het gevraagde convenant te verantwoorden.” (RvS, nr. 208.789 van 9 november 2010).

Verder dient er op toegezien te worden dat de vooropgestelde locatie niet in de nabijheid gelegen is van plaatsen die vooral door jongeren worden bezocht.

In de straat Pas bevinden zich enkele broodjeszaken, een fitness en een muziekwinkel op wandelafstand van het wedkantoor en die leerlingen en studenten regelmatig bezoeken. Ook een autorijschool, het stedelijk zwembad, het jeugdhuis en de tekenacademie en twee bushaltes met verschillende aansluitingen liggen vlakbij.

• Yarne Luyten (muziekwinkel en gitaarlessen): Pas 157 – naast betFIRST
• Goossens Autorijschool: Veldstraat 1F – 49 meter
• Bushalte ‘Waterstraat’: Pas 144 – 50 meter
• Frituur/broodjeszaak ‘Frietboetiek by Hilde’: Pas 133 – 58 meter
• Bakker/broodjeszaaak Verlooy: Pas 121 – 85 meter
• NRG (fitness): Pas 105 – 160 meter
• het stedelijk zwembad: Fehrenbachstraat 26a – 500 meter
• Markt: 550 meter
  - als ontmoetingsplaats
  - als belangrijke transitplaats (bussen)
• Jeugdhuis De Bogaard + kinderboerderij + skatepark: Diestseweg 135 – 650 meter
• Academie: Stationsstraat 29 – 1000 meter
• Verschillende lagere en middelbare scholen in het centrum van Geel waarbij Pas een fietsstraat is waardoor schoolgaande jeugd van huis naar school en van school naar huis fietst.

Bijgevoegd plan geeft een overzicht van ontmoetingsplaatsen van kinderen en jongeren in een straal van 500 meter rond het wedkantoor betFIRST Geel.

Daarnaast toont concreet onderzoek aan dat het wedkantoor ‘betFIRST’ zich in de nabijheid van diverse zorginstellingen bevindt in het Geelse stadscentrum die zich richten op patiënten met een hoge fysieke en mentale kwetsbaarheid. 

Zo is de Waaiburg vzw gelegen aan de Werft 22 te 2440 Geel op 550 meter wandelafstand van het wedkantoor. De Waaiburg is een organisatie voor bijzondere jeugdzorg waar kinderen en jongeren in leefgroepen opgevangen en begeleid worden. 

JAC Geel is gelegen aan Diestseweg 144 te 2440 Geel. Het JAC helpt jongeren tussen 12 en 25 jaar met al hun vragen en problemen. JAC Geel ligt op 650 meter wandelafstand van het wedkantoor.

Het Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum is gelegen aan Dr.-Sanodreef 4 te 2440 Geel. Het OPZ is een groot complex in het stadscentrum van Geel met meerdere afdelingen om allerlei soorten psychiatrisch zieken op te vangen en te behandelen. Het OPZ bevindt zich op 650 meter wandelafstand van het wedkantoor.

De Geelse Gezinsverpleging is een tak van het Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum. Een uniek systeem waarin een psychiatrische patiënt in een pleeggezin opgevangen wordt met ondersteuning van professionele begeleiders van het OPZ. In Geel en de buurgemeenten maken meer dan 150 psychisch kwetsbare mensen deel uit van een gewoon gezin.

Het Algemeen Ziekenhuis Sint-Dimpna: is gelegen op J.-B. Stessensstraat 2 te 2440 Geel. Het Algemeen Ziekenhuis Geel is een regionaal ziekenhuis met een groot aantal specialisaties waaronder een kinderziekenhuis, revalidatiecentrum en psychiatrie. Het Algemeen ziekenhuis Geel bevindt zich op 1300 meter wandelafstand van het wedkantoor.

Hieronder wordt de nabijheid tevens visueel voorgesteld:

Aan de aanwezigheid van hogervermelde scholen, verzamelplaatsen voor kinderen en jongeren, het zwembad en verschillende instellingen gericht op kinderen, jongeren en volwassenen met een mentale en/of psychiatrische problematiek kan dus niet voorbijgegaan worden. De nabijheid van elk van deze plaatsen, waar tevens veel jongeren en/of personen met een specifieke kwetsbaarheid samenkomen, volstaat om het sluiten van het convenant te weigeren.

Vanwege de nagestreefde sociale bescherming van kinderen, jongeren en psychiatrisch kwetsbare bevolkingsgroepen betreft de aangevraagde vestigingsplaats aldus een ongeschikte locatie gezien de wet uitdrukkelijk verbiedt dat kansspelinrichtingen gelegen zijn in de buurt van plaatsen die vooral door jongeren worden bezocht. Dit wordt ook uitdrukkelijk door de Raad van State bevestigd:

“Tevergeefs brengt verzoekster tegen die beoordeling in dat er dan blijkbaar geen enkele locatie in het centrum van Kortrijk aan de voorwaarden voor XII-3866-13/21 het sluiten van een convenant kan voldoen. Daargelaten de feitelijke juistheid hiervan, gaat verzoekster er blijkbaar van uit dat een kansspelinrichting in het centrum mogelijk moet zijn. De Raad van State is geen dergelijk voorschrift bekend. Daarentegen bestaat er wel een wetsvoorschrift dat kansspelinrichtingen in de buurt van plaatsen die vooral door jongeren worden bezocht, verbiedt. (…)

Wanneer dan ook de weigering op dat motief berust, volstaat het ten aanzien van de formele-motiveringseis dat de prohibitieve nabijheid afdoende met redenen wordt omkleed. Te dezen is daaraan voldaan. Immers preciseert de bestreden beslissing welke door het voorschrift bedoelde inrichtingen of plaatsen te dicht bij de vestigingsplaats van verzoekster gelegen zijn en waarom, namelijk op welke afstand ze zich ten opzichte van de kansspelinrichting (slechts) bevinden.” (RvS nr. 197.781 van 13 november 2009)

De nabijheid van elk van bovengenoemde plaatsen, waar tevens veel jongeren en/of personen met een specifieke kwetsbaarheid samenkomen, volstaat derhalve om het sluiten van het convenant te weigeren op grond van artikel 43/5, 5° van de Kansspelwet.

In dit verband dient ook gewezen te worden op eerdere bekommernissen van de Bestendige Deputatie (PSTV2018- 00) inzake de geografische ligging van het wedkantoor in het licht van de doelstellingen van de Kansspelwet. In deze beslissing werd ook verwezen naar de aanwezigheid van verschillende scholen en de deontologische bezwaren inzake de inplanting van een wedkantoor in een buurt waar veel kwetsbare mensen verblijven.

De fysieke nabijheid of makkelijke beschikbaarheid van gokgelegenheden verhoogt de kans dat de bewoners uit de buurt participeren aan gokken. Zij zouden volgens wetenschappelijk onderzoek meer geld uitgeven aan gokspelen, alsook de prevalentie van problematisch gokgedrag zou toenemen. (Vasiliadis, Jackson, Christensen & Francis, 2013; St-Pierre, Walker, Derevensky & Gupta, 2014). De aanwezigheid van tal van kwetsbare inrichtingen in de omgeving van het wedkantoor betreffen concrete lokale omstandigheden die de stad Geel ertoe dwingen om het afsluiten van een convenant met SAGEVAS NV (met ondernemingsnummer BE0832.457.166), Frankenstraat 79, 1040 Brussel, voor de exploitatie van een kansspelinrichting klasse IV, gelegen aan de Pas 155 te 2440 Geel, te weigeren.

Kansspelinrichtingen klasse IV zijn, op basis van artikel 43/4 §1 van de Kansspelwet, plaatsen die uitsluitend bestemd zijn voor het aannemen van weddenschappen. Het aannemen van weddenschappen vereist een kansspelvergunning F2. Behoudens de uitzonderingen bepaald in §5 van voormeld artikel, is het verboden weddenschappen aan te nemen buiten een kansspelinrichting klasse IV. De uitbating van een vaste kansspelinrichting klasse IV moet geschieden krachtens een convenant dat voorafgaandelijk wordt gesloten tussen de gemeente van vestiging en de uitbater. Het convenant bepaalt waar de kansspelinrichting wordt gevestigd alsook de nadere voorwaarden. In het convenant worden de openings- en sluitingsuren én de openings- en sluitingsdagen bepaald van de kansspelinrichtingen klasse IV en wordt vastgelegd wie het gemeentelijk toezicht waarneemt.

Om een kansspelvergunning klasse F2 te kunnen verkrijgen moet de aanvrager volgens artikel 43/5 van Kansspelwet:

1. indien het gaat om een natuurlijk persoon, onderdaan zijn van een lidstaat van de Europese Unie; indien het gaat om een rechtspersoon, deze hoedanigheid naar Belgisch recht of naar het recht van een lidstaat van de Europese Unie bezitten;

2. indien het gaat om een natuurlijk persoon, volledig zijn burgerlijke en politieke rechten genieten en zich gedragen op een wijze die beantwoordt aan de vereisten van de functie; indien het gaat om een rechtspersoon, moeten de bestuurders en zaakvoerders volledig hun burgerlijke en politieke rechten genieten en zich gedragen op een wijze die beantwoordt aan de vereisten van de functie;

3. het reglement van de weddenschappen, evenals iedere wijziging hiervan aan de commissie meedelen en zich ertoe verbinden hiervan een exemplaar uit te hangen;

4. een advies overleggen van de Federale Overheidsdienst Financiën en de gewestelijke belastingadministratie waaruit blijkt dat alle vaststaande en onbetwiste belastingschulden werden voldaan;

5. ervoor zorgen dat de kansspelinrichting klasse IV niet gevestigd wordt in de nabijheid van onderwijsinstellingen, ziekenhuizen, plaatsen die vooral door jongeren worden bezocht, behoudens een met redenen omklede afwijking toegestaan door de gemeente; en

6. het convenant kunnen voorleggen dat werd gesloten tussen de kansspelinrichting klasse IV en de gemeente waar die inrichting gevestigd is onder de voorwaarde dat de vergunning van klasse F2 wordt verkregen.