2022_CBS_02611 - Akkoord herbestemming Pastorie Ten Aard als Bezoekerscentrum WOII - Principiële goedkeuring

Een bijzonder verhaal!

De gevechten aan de Kempense kanalen tijdens WOII zijn een belangrijk, maar ook onderbelicht, onderdeel van de bevrijding. De slag om Geel vormde daarin een belangrijk kantelmoment. In onze gemeente werd de tweede grootste veldslag van WOII in België uitgevochten. Deze gebeurtenissen kwamen opnieuw in de schijnwerpers in de projecten naar aanleiding van 75 jaar bevrijding dankzij veel lokaal en regionaal onderzoek. De activiteiten kregen veel bezoekers en aandacht:

• het Bevrijdingsweekend op de Markt van Geel (7000 bezoekers)
• de Expo ‘Geel in WOII’ (5000 bezoekers)
• Het verhaal werd ook breed verspreid door de pers, met o.m. een mooie bijdrage in het VRT Journaal en een plek in het programma ‘Ten Oorlog’ van Arnout Hauben.

Hieruit bleken weinig mensen buiten de eigen streek het Kempische oorlogsverhaal te kennen. Ook Liberation Route Europe (LRE) erkende het belang van de slag om Geel in het grote verhaal van de bevrijding.

Bij recent historisch onderzoek kwam een nieuw element naar boven dat verklaart waarom de septembermaand hier zo hevig verliep. De geheime ALSOS-missie leverde als onderdeel van het Manhattan Project een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van de atoombom. De opdracht bestond eruit Duitse (atoom)wetenschappers te traceren, maar ook kennis en materialen op te sporen die informatie moesten opleveren over de atoombom die Hitler aan het ontwikkelen was. De ALSOS-missie was in de Kempen op zoek naar het uranium van Union Minière in de Umicorefabriek in Olen. Dit uranium werd gebruikt in de Amerikaanse atoombom die mee een einde maakte aan WOII. Wat was de invloed daarvan in onze regio? Met die vraag bevinden we ons op een onbekend maar razend interessant terrein!

Een bezoekerscentrum in Geel

De onderzoeken, verhalen, projecten en activiteiten steunen op enorm veel interesse, maar de toeristische experts (TPA en Liberation Route) geven aan dat de regio een ankerpunt mist. Er is nood aan een bezoekerscentrum.

Het is niet de bedoeling een klassiek museum op te richten met een eigen collectie. Participatie, beleving en dynamiek zullen de sleutelwoorden worden. Het bezoekerscentrum kan een uitvalsbasis zijn voor al wie onderzoek doet naar WOII in de regio, of daarover meer te weten wil komen. Vanuit die participatie kunnen verschillende tentoonstellingen en verhalen gebracht worden vanuit het lokaal netwerk.

Een WOII-bezoekersscentrum in Geel zou een impuls kunnen geven aan het toerisme in de regio.

Pastorie Ten Aard

Om deze verhalen een plaats te geven en aan elkaar te verbinden is een WOII-bezoekerscentrum in Ten Aard historisch en geografisch de ideale plek.

Waarom de pastorie met omgeving van Ten Aard als bezoekerscentrum en toegangspoort tot het WOII-herinneringslandschap van de Kempen?

• Ligging: Nabij het Kempens kanaal. Dat heeft inhoudelijk een sterke link met het bevrijdingsverhaal als linie, en vormt als fietsroute een tussen andere bezoekerscentra, het verhaal van het uranium met het SCK en atoomwijk in de regio. Zo vult dit concept een inhoudelijke en regionale lacune op.
• Verhaal: Exact op deze plaats, rond de kerk van Ten Aard, werd enorm hard gevochten. De littekens zijn nog zichtbaar in het gebouw.
• Een opportuniteit: deze herbestemming kan ingepast worden in het dorpsontwikkelingsplan ‘Hart voor Ten Aard’.
• Het lokaal en regionaal historisch netwerk heeft zeker baat bij een centrale ontmoetingsplaats van waaruit zij hun onderzoek kunnen voeren, samenbrengen en tonen.

Diepgaand academisch onderzoek is de eerste stap in de verdere uitwerking. Zowel op het historisch luik, als voor de uitwerking van het bezoekerscentrum.

De budgetten, middelen en inzet voor de herbestemming en de eventuele inrichting als bezoekerscentrum moeten voorzien worden in het volgende meerjarenplan.