2019_GR_00190 - Burgemeestersconvenant - Ondertekening Burgemeestersconvenant voor Klimaat en Energie - Goedkeuren

Huidig burgemeestersconvenant - 2020

Op 3 februari 2014 besloot de Gemeenteraad om het huidige burgemeestersconvenant met de Europese Commissie te tekenen. Dit hield de verplichting in om de CO₂-uitstoot op het grondgebied van Geel met 20 % te verminderen t.o.v. 2011[1]. Ten overstaan van de Europese Commissie treedt IOK op als territoriale coördinator voor de 29 deelnemende gemeentebesturen.

In navolging van de beslissing van de gemeenteraad van 3 februari 2014 maakte IOK in het kader van haar streekproject Kempen 2020 voor alle 29 steden en gemeenten van haar werkingsgebied energie- en klimaatactieplannen op. 

Vernieuwd burgemeestersconvenant - 2030

Inmiddels biedt de Europese Commissie de opvolger van het huidige convenant aan ter ondertekening door lokale en regionale overheden. Met het vernieuwde "Burgemeestersconvenant voor Klimaat en Energie" engageren zich de deelnemende gemeenten om tegen 2030 de CO₂-uitstoot met 40 % of meer terug te dringen door het gebruik van hernieuwbare energie en door een verhoging van de energie-efficiëntie. Daarnaast verbinden zich de deelnemende gemeenten ertoe om zich aan te passen aan de gevolgen van de klimaatverandering. Het vernieuwde burgemeestersconvenant verenigt beide benaderingen in een overkoepelend geheel[2]. 

De Europese Commissie verspreidt het Europees initiatief buiten de grenzen van de EU via het mondiaal burgemeestersconvenant. (https://www.globalcovenantofmayors.org/) Dit benadrukt de noodzakelijkheid van een wereldwijde aanpak van een wereldwijd probleem.

De ondertekening van het burgemeestersconvenant kan een voorwaarde zijn om subsidies te verkrijgen voor klimaat-gerelateerde investeringen.

Verbintenisdocument vernieuwd burgemeestersconvenant

De ondertekening van het vernieuwde burgemeestersconvenant houdt in dat het bestuur volledige kennis genomen heeft van het bijbehorende verbintenisdocument, het officiële document van de Europese Commissie (bijlage 1).

Met de ondertekening van het vernieuwde burgemeestersconvenant erkennen de ondertekenaars dat:

• de klimaatverandering een feit is;
• de klimaatverandering enkel door samenwerking op alle nationale en internationale bestuursniveaus kan aangepakt worden;
• lokale overheden een sleutelpositie voor een succesvolle energietransitie innemen omdat zij het dichtst bij de burger staan;
• een verdere vermindering van de uitstoot van broeikasgassen moet samenlopen met een aanpassing aan stijgende temperaturen en andere gevolgen van de klimaatverandering;
• een aanpassing aan de klimaatverandering de levenskwaliteit verbetert en sociale en economische voordelen oplevert;
• lokale oplossingen voor energie- en klimaatproblemen ertoe bijdragen om energie betaalbaar te houden, de energieafhankelijkheid verminderen en kwetsbare gezinnen beschermen.

Met de ondertekening van het vernieuwde burgemeestersconvenant maken de ondertekenaars duidelijk dat zij de gemeenschappelijke visie delen voor het jaar 2050 met name:

• dat de gemiddelde opwarming van de aarde ruim onder 2°C t.o.v. pre-industriële niveaus blijft;
• dat wij meer veerkracht moeten verwerven om ons te wapenen tegen de onvermijdelijke gevolgen van de klimaatverandering;
• dat iedereen toegang heeft tot de energiediensten om de levenskwaliteit te verhogen.

Met de ondertekening van het vernieuwde burgemeestersconvenant verbinden zich de ondertekenaars ertoe om:

• de uitstoot van CO₂ met minstens 40 % te verlagen door hernieuwbare energiebronnen te gebruiken en de energie-efficiëntie te verhogen;
• zich aan te passen aan de gevolgen van de klimaatverandering;
• kennis, resultaten en ervaringen te delen met andere overheden binnen de EU.

Met de ondertekening van het vernieuwde burgemeestersconvenant erkennen de ondertekenaars dat het onderstaande onontbeerlijk is.

• sterk politiek leiderschap;
• ambitieuze lange-termijndoelstellingen;
• een gecoördineerde aanpak van de vermindering van CO₂-emissies en van de aanpassing aan het klimaat door alle betrokken stadsdiensten;
• de terbeschikkingstelling van de nodige middelen;
• participatie van alle belanghebbenden;
• regelmatige bijsturing van de acties;
• samenwerking tussen alle overheden.
• voorkomen van kapitaalvernietiging door maatregelen in de juiste volgorde te nemen (no regret maatregelen).

Bijkomende argumenten om het burgemeestersconvenant te tekenen zijn:

• er bestaan verschillende Europese en Vlaamse fondsen voor de ondersteuning van het energie- en klimaatbeleid. De ondertekening van het burgemeestersconvenant kan een essentiële voorwaarde zijn om op die middelen beroep te kunnen doen.
• Voor het verwezenlijken van de ambities van het burgemeestersconvenant, kan het stadsbestuur beroep doen op de ondersteuning van het partnerschap binnen het streekproject Kempen2030. Dat straatproject wordt omschreven door het meerpartijen-engagement Kempen2030 (bijlage 2).
• Dat de dynamische menukaart Kempen2030 een brede waaier aan mogelijkse acties die ondersteuning concretiseert (bijlage 3).
• Met het Bestuursakkoord 2019 – 2024 verplicht het huidige bestuur zichzelf om al  om een bijdrage te leveren aan de Europese klimaatdoelstellingen van 2030.

Menukaart – Energie- en Klimaatactieplan Kempen 2030

Binnen de 2 jaar na de ondertekening moet een gemeentebestuur een energie- en klimaatactieplan bij de Europese Commissie indienen. Bij wijze van inspiratiebron voor de opmaak ervan stelde IOK al een dynamische menukaart op met mogelijke acties waaruit een gemeentebestuur kan kiezen bij de opmaak van het meerjarenplan. Die menukaart bevat momenteel 126 acties (bijlage 3).

Het overgrote deel ervan zijn acties die geen rechtstreekse invloed hebben op de CO₂-uitstoot, zoals proefprojecten, sensibilisatieacties en acties die de informatieverspreiding moeten verbeteren. Voorbeelden hiervan zijn  actie nr. 1, Voka Charter Duurzaam Ondernemen; actie 5, opmaak Warmteplan, ondersteuning in een warmtetraject en actienr. 121, Landbouwklimaat-maatregelen implementeren in het onderwijs maken momenteel de overgrote meerderheid van de acties uit. 

De menukaart bevat momenteel nog zeer weinig acties met een rechtstreekse invloed op de CO₂-uitstoot zoals bv. actie 8, groepsaankopen (allerlei); actie 47, VerLEDden openbare verlichting en actie 110, Kleine en middelgrote windturbines plaatsen op landbouwbedrijven. 

De genoemde voorbeelden zijn geen voorafname op het gemeentelijk energie- en klimaatactieplan, noch op het meerjarenplan.

Meerpartijen-engagement

Samenwerking is essentieel om de ambitieuze doelstellingen voor 2030 te kunnen bereiken.

Als aanvulling op het Europese verbintenisdocument heeft IOK daarom een overeenkomst opgesteld waarmee de betrokken partners zich verplichten tot samenwerking rond de realisatie van de klimaatdoelstellingen op lokaal niveau  bijlage 2). Het gaat om IOK, Provincie Antwerpen (met als bijkomende entiteiten Kamp C en Rurant), Fluvius, VITO, Voka – Kamer van Koophandel Mechelen-Kempen en Boerenbond. Het document omschrijft de specifieke rol van elke partner en op welke manieren de samenwerking vorm gegeven wordt.

Hierin wordt één nieuw extra engagement geformuleerd tov de bestaande initiatieven van stad Geel, met name opstart van een gemeentelijk participatietraject om burgers actief te betrekken bij de uitvoering van klimaatacties.