Terug
Gepubliceerd op 23/12/2019

2019_GR_00261 - Handhavingsprogramma - Handhavingsprogramma ruimtelijke ordening en milieu - Principiële goedkeuring

Gemeenteraad
ma 16/12/2019 - 20:00 Ooievaarsnest
Goedgekeurd

Samenstelling

Aanwezig

Luc Van Laer, Vera Celis, Nadine Laeremans, Griet Smaers, Marleen Verboven, Bart Julliams, Griet Verhesen, Brigitte Kempen, Pieter Verhesen, Noël Devos, Rosa Van Cleempoel, Ben Van Looveren, Luc Verguts, Elhasbia Zayou, Ivan Wartel, Pieter Cowé, Marlon Pareijn, Benny Eyckmans, Tinne Vangeel, Greet Bakelants, Lea Neyens, Tinne Van Gelder, Evelien Lievens, Greet Daems, Gareth Van der Velde, Petra Gyesbreghs, Timmy Vanuytsel, Lieselotte Thys, Dirk Kennis, Tom Corstjens, Fonsy Bellinckx, Griet Ceusters, Francois Mylle

Afwezig

Patrick Graux

Secretaris

Francois Mylle

Voorzitter

Luc Van Laer
2019_GR_00261 - Handhavingsprogramma - Handhavingsprogramma ruimtelijke ordening en milieu - Principiële goedkeuring 2019_GR_00261 - Handhavingsprogramma - Handhavingsprogramma ruimtelijke ordening en milieu - Principiële goedkeuring

Motivering

Aanleiding en context

Aanleiding 

De realisatie van een goede ruimtelijke ordening binnen onze gemeente, het vermijden van onaanvaardbare risico’s of hinder voor mens en milieu op ons grondgebied en meer in het algemeen het verbeteren van de leefkwaliteit in onze gemeente vormt een belangrijke pijler van het lokaal beleid.

Met dit doel voor ogen en rekening houdende met de geldende regelgeving worden o.a. beleidsplannen en ruimtelijke uitvoeringsplannen vastgesteld door de gemeenteraad en omgevingsvergunningen verleend door het college van burgemeester en schepenen. Maar het sluitstuk van het omgevingsbeleid is een goede handhaving. Om deze reden wenst onze gemeente in te zetten op omgevingshandhaving. Het streven naar een effectieve en efficiënte handhaving, gericht op het voorkomen van misdrijven en inbreuken enerzijds en zo spoedig mogelijk herstel anderzijds, staat hierbij voorop.

Met het invoeren van de omgevingsvergunning en het daaraan gekoppelde handhavingsdecreet werd het handhavingsinstrumentarium in de ruimtelijke ordening verruimd naar analogie met de handhaving inzake milieu. Beide handhavingstrajecten en -instrumenten zijn compatibel, doch behouden elk hun eigenheid.  

Naast het gerechtelijk traject bestaat nu zowel voor milieu als voor ruimtelijke ordening de mogelijkheid om een bestuurlijk traject te bewandelen. Bovendien kunnen nu op lokaal niveau een aantal functies ingevuld worden. Zo kan een verbalisant ruimtelijke ordening en een gemeentelijke stedenbouwkundige inspecteur aangesteld worden én heeft de burgemeester identieke bevoegdheden als de stedenbouwkundige inspecteur. Op het vlak van milieu heeft de gemeente sinds 1 mei 2009 de verplichting om te voorzien in een lokale milieutoezichthouder.

Handhaving is niet de taak van één overheidsdienst, maar van een netwerk van partners die zich op verschillende beleidsniveaus situeren. Waar de lokale overheden vroeger steevast naar de gewestelijke handhavingsactoren keken, blijkt dit niet langer altijd mogelijk. Samenwerking tussen de verschillende handhavingsactoren, rekening houdend met het subsidiariteitsprincipe, vormt heden het uitgangspunt.

Voorstel prioriteiten RO

Aangezien het inzetten van mensen en middelen beperkt is, moeten prioriteiten bepaald worden met het oog op een doelmatig beleid.

Waar handhaving – ook in onze gemeente – in het verleden meestal reactief plaatsvond naar aanleiding van klachten, leidt een meer proactieve aanpak tot het realiseren van een goede ruimtelijke ordening.  Hiertoe kunnen doelstellingen en actiepunten opgemaakt worden, rekening houdende met de beschikbare mensen en middelen.  

Het vastleggen van prioriteiten is het belangrijkste en eerste te hanteren toetsingscriterium bij het inzetten en voortzetten van een handhavingstraject.

Prioriteiten worden zowel op gewestelijk als op gemeentelijk niveau vastgelegd, waarbij rekening gehouden wordt met het subsidiariteitsbeginsel. Bij het opmaken van de gemeentelijke prioriteiten wordt rekening gehouden met de vastgelegde gewestelijke prioriteiten.(zie bijlagen 1 en 2).

Volgende schendingen worden binnen Geel als prioritair gecatalogeerd:

  • Schendingen met potentiële of effectieve hinder naar de directe of ruimere omgeving toe. Bijvoorbeeld: wijzigen van het aantal woongelegenheden, creatie bijkomende woning in tuinzone, functiewijzigingen, verbouwing met schadelijke gevolgen voor de woon- en leef kwaliteit, inname en/of verhardingen van het openbaar domein, …
  • Overtredingen die afbreuk doen aan het straatbeeld en de beeldkwaliteit van de gemeente. Hierbij is er een bijzondere aandacht voor het centrum, de dorpskernen en de invalswegen. Bijvoorbeeld: grote reclameborden op het marktplein of langs een invalswegen, het stockeren van wagens in de voortuin, zadeldak i.p.v. plat dak, hoger bouwen dan toegestaan, …
  • Schendingen met een ernstige impact en/of overlast op het milieu/klimaat, nu en/of in de toekomst. Bijvoorbeeld: grote verharde oppervlakten, reliëfwijzigingen,  overschrijding grondverzet, grondverzet met impact of risico op overstromingsproblematiek, kappen van bomen (alleenstaand of ontbossing), …
  • Gecombineerde schendingen op vlak van milieu én ruimtelijke ordening. Bijvoorbeeld: onvergund slopen van een constructie en waarbij op een illegale asbest verwijderd wordt, functiewijziging waarbij geluidsoverlast voorkomt, …
  • Schendingen met belangrijke precedentswaarde.  Bijvoorbeeld: het in strijd met de verkavelingsvoorschriften oprichten van constructies, onvergund slopen van een gebouw dat op de inventaris voor erfgoed is opgenomen, …
  • Niet-opvolgen van de afgeleverde vergunning en/of eventuele schendingen inzake (bijzondere) voorwaarden[1] opgelegd in recente vergunningen. Bijvoorbeeld: waterdoorlaatbare verhardingen, groenscherm, dakhelling, inplanting, materialen, uitvoeren van een geweigerde vergunning, overschrijden van het vergunde volume, waarborg, …
  • Inbreuken naar aanleiding van gegronde klachten van belanghebbende voor zover de hinder ten gevolge van de inbreuk kan aangetoond worden als overdreven hinder. Het college beslist over de gegrondheid van de klacht
  • Recidivisme

[1] Voorwaarden worden opgelegd om het aangevraagde verenigbaar te maken met de goede ruimtelijke ordening of in overeenstemming te brengen met de regelgeving. Zonder die voorwaarden komt het aangevraagde niet in aanmerking voor een vergunning.

Binnen deze prioriteiten krijgen recente schendingen voorrang.

Voor schendingen die binnen deze prioriteitenlijst vallen, zal een handhavingstraject  worden opgestart, zoals onder volgend hoofdstuk uitgeschreven.

Voor schendingen die niet binnen deze prioriteitenlijst vallen en die het voorwerp uitmaken van een klacht of melding, zal in principe geen handhavingstraject worden opgestart, maar kan desgevallend wel een PV of verslag van vaststelling worden opgemaakt. Het opmaken van het PV of verslag van vaststelling gebeurt in functie van opname ervan in het vergunningenregister, dit o.a. met het oog op het informeren van potentiële kopers van het goed.

Prioriteiten Milieu

Voor het handhavingsprogramma onderdeel milieu verwijst de stad Geel naar de handhavingsnota opgesteld door IOK (vroeger IVMK  - Interlokale Vereniging Milieuhandhaving Kempen). In deze nota werd opgenomen dat IOK de aanbevelingen volgt die zijn opgenomen in het gewestelijke handhavingsprogramma. Verder worden de werkelijke prioriteiten hierin omschreven. De verantwoordelijkheden van de verschillende actoren wordt hierin eveneens opgenomen.

Voor schendingen op het vlak van milieu, wordt de prioriteitennota vervolgingsbeleid van de VHRM gevolgd (zie bijlage 3).

Ook milieuschendingen die samenhangen met andere schendingen (bijv. op het vlak van RO, dierenwelzijn, gemeenrechtelijke schendingen zoals fraude en schriftvervalsing ,…) kunnen als prioritair worden gecatalogeerd.

Binnen deze prioriteiten krijgen recente overtredingen voorrang.

Handhavingsproces 

Binnen het handhavingstraject wordt in eerste instantie uitvoerig ingezet op de preventieve fase.
Binnen de preventieve fase spelen instrumenten zoals de raadgeving, de aanmaning en het stakingsbevel de grootste rol. Vaak worden overtredingen met behulp van deze instrumenten voorkomen of wordt reeds een herstel gerealiseerd zonder dat het gerechtelijke of het bestuurlijke traject dient opgestart te worden. 

Deze prioriteitennota vormt het beoordelingskader bij elke te nemen stap, reeds binnen de preventieve fase, maar zeker bij de beslissing tot het opstellen van een proces-verbaal of een verslag van vaststelling waardoor men in de curatieve fase komt. Dit is het scharniermoment voor de opstart van het gerechtelijke en/of het bestuurlijke traject.
 
Bijkomende toelichting over de fasering is opgenomen in de bijgevoegde presentatie.
 
Wonen
 
Het bestuur wenst ook in te zetten op handhaving inzake woonbeleid. Tot op heden werd hier geen actief beleid gevoerd. Het beleidsoverleg geeft opdracht om ook een handhavingsvisie op te stellen voor woonbeleid. Aan het diensthoofd wonen en leefomgeving wordt gevraagd om in samenspraak met de dienst bevolking een kader voor handhaving op te stellen en dit voor te leggen aan een beleidsoverleg in februari 2020.
 
Bespreking GECORO 08/10/2019

Tijdens de GECORO gaf omgevingsambtenaar Jade Mallants een korte toelichting rond de handhavingsprioriteitennota, eerste versie (zie verslag GECORO in bijlage). Hierbij gaft zij mee dat stad Geel kortelings zal beschikken over een eigen handhaver. De handhavingsprioriteitennota zal hierbij een belangrijke basis vormen voor handhaving in de praktijk. In het verleden vond handhaving vooral plaats op basis van klachten, vanaf heden zal er ook pro-actief gewerkt worden. 
 
De GECORO vindt het positief dat via de handhavingsprioriteitennota wordt ingezet op sensibilisering. Bij effectieve overtredingen is het gezamelijk oplossen, zachte handhaving een belangrijk uitgangpunt. Communicatie vormt een belangrijke aandachtspunt. 
 
De GECORO geeft het advies om tijdig overleg te voeren met het parket. Hierbij is meegegeven dat dit iets is wat op de planning staat, samen met IOK. Ook in overleg gaan met andere gemeenten die reeds langere tijd inzetten op proactief handhaven kan interessant zijn voor de interne werking verder uit te kristaliseren.  Verder werden er vragen gesteld naar de concrete aanpak bij handhavingsdossiers. IOK heeft hiervoor een stroomdiagramma uitgewerkt wat het plan van aanpak verduidelijkt bij overtredingen (zie bijlage). 
 
Afgesproken is dat een jaar na opnieuw wordt stilgestaan bij dit onderwerp. Hierbij kan de gemeentelijke handhaver zijn ervaringen delen.
 
 
 

Besluit

De gemeenteraad beslist:

Artikel 1

De gemeenteraad gaat akkoord met de volgende prioriteitenlijst voor de handhaving Ruimtelijke Ordening::

  • Schendingen met potentiële of effectieve hinder naar de directe of ruimere omgeving toe. Bijvoorbeeld: wijzigen van het aantal woongelegenheden, creatie bijkomende woning in tuinzone, functiewijzigingen, verbouwing met schadelijke gevolgen voor de woon- en leef kwaliteit, inname en/of verhardingen van het openbaar domein, …
  • Overtredingen die afbreuk doen aan het straatbeeld en de beeldkwaliteit van de gemeente. Hierbij is er een bijzondere aandacht voor het centrum, de dorpskernen en de invalswegen. Bijvoorbeeld: grote reclameborden op het marktplein of langs een invalswegen, het stockeren van wagens in de voortuin, zadeldak i.p.v. plat dak, hoger bouwen dan toegestaan, …
  • Schendingen met een ernstige impact en/of overlast op het milieu/klimaat, nu en/of in de toekomst Bijvoorbeeld: grote verharde oppervlakten, reliëfwijzigingen,  overschrijding grondverzet, grondverzet met impact of risico op overstromingsproblematiek, kappen van bomen (alleenstaand of ontbossing), …
  • Gecombineerde schendingen op vlak van milieu én ruimtelijke ordening. Bijvoorbeeld: onvergund slopen van een constructie en waarbij op een illegale asbest verwijderd wordt, functiewijziging waarbij geluidsoverlast voorkomt, …
  • Schendingen met belangrijke precedentswaarde.  Bijvoorbeeld: het in strijd met de verkavelingsvoorschriften oprichten van constructies, onvergund slopen van een gebouw dat op de inventaris voor erfgoed is opgenomen, …
  • Niet-opvolgen van de afgeleverde vergunning en/of eventuele schendingen inzake (bijzondere) voorwaarden[1] opgelegd in recente vergunningen Bijvoorbeeld: waterdoorlaatbare verhardingen, groenscherm, dakhelling, inplanting, materialen, uitvoeren van een geweigerde vergunning, overschrijden van het vergunde volume, waarborg, …
  • Inbreuken naar aanleiding van gegronde klachten van belanghebbende voor zover de hinder ten gevolge van de inbreuk kan aangetoond worden als overdreven hinder. Het college beslist over de gegrondheid van de klacht.
  • Recidivisme