2022_CBS_02859 - Aanmaning hulpverleningszone brandweer zone Kempen tot beschrijvend bodemonderzoek - Kennisname - no regret maatregelen en communicatie omgeving - Kennisname

Op 9 september 2022 heeft de stad Geel communicatie ontvangen over de PFAS-opvolging ter hoogte van de brandweerkazerne, gelegen Stelenseweg 92 met als kadastrale ligging 13373 GEEL 3 AFD L 787 F 2, perceel waarvan de gebruiker de hulpverleningszone brandweerzone Kempen betreft.

De hulpverleningszone brandweer zone Kempen werd op basis van de resultaten van een verkennend bodemonderzoek aangemaand om een beschrijvend bodemonderzoek te organiseren om de ernst van de bodemverontreiniging vast te stellen.

Een beschrijvend bodemonderzoek is een verslag waarin een bodemsaneringsdeskundige vermeldt:

• welke stoffen de bodemverontreiniging veroorzaakten;
• wanneer deze bodemverontreiniging is veroorzaakt;
• hoever de bodemverontreiniging zich in het vaste deel van de aarde en het grondwater verspreidde;
• of de bodemverontreiniging moet gesaneerd worden. De bodemsaneringsdeskundige neemt daarvoor stalen van het vaste deel van de aarde en het grondwater. Hij bezorgt zijn verslag aan de OVAM

Kader en aanleiding van het bodemonderzoek

Door de huidige aandacht naar verontreinigingen met PFAS (zoals o.a. PFOS, PFOA) werden de mogelijke gronden met een verhoogd risico op PFAS-verontreiniging geïnventariseerd. Prioritair worden verkennende bodemonderzoeken uitgevoerd op brandweerkazernes, brandweeroefenterreinen en locaties waar zware branden met fluorhoudend schuim zijn geblust. 

De OVAM ontving op 7 juni 2022 het verkennend bodemonderzoek voor PFAS-verontreiniging voor de grond aan de Stelenseweg 92 in Geel. Dit bodemonderzoek werd op 7 juni 2022 opgesteld door ABO NV, met als titel 'Verkennend bodemonderzoek PFAS; Brandweerkazerne Geel, Stelenseweg 92, 2440 Geel; OVAM-dossier 97104, Eindrapport’.

Resultaten van het verkennend bodemonderzoek

Als bijlage wordt het verslag van het verkennend bodemonderzoek toegevoegd.

Uit het verkennend bodemonderzoek blijkt dat er een duidelijke aanwijzing voor een ernstige bodemverontreiniging aanwezig is voor volgende bodemverontreinigingen:

Gemengd-overwegend-nieuwe bodemverontreiniging

- PFAS - ref. 2 In het grondwater werd een verontreiniging met perfluorverbindingen (PFAS) vastgesteld ter hoogte van het oefenterrrein (blusschuim).

- PFAS - ref. 1 In het vaste deel van de aarde werd een verontreiniging met perfluorverbindingen (PFAS) vastgesteld ter hoogte van het oefenterrrein (blusschuim).

Methodes van het verkennend bodemonderzoek

Voor de uitvoering van het voorafgaand verkennend bodemonderzoek werd de bodemsaneringsdeskundige ABO nv aangesteld. Vooraleer gestart is met metingen en het nemen van bodemstalen is een uitgebreide voorstudie uitgevoerd. Er werden bodemstaalnames genomen van de toplaag en grondwaterstalen genomen.

In het vaste deel van de aarde werden verhoogde concentraties vastgesteld voor PFAS in PB1, PB2, B3 ter hoogte van de brandweerkazerne met oefenplaats (zie verslag als bijlage). Hierbij werd een overschrijding van de toetsingswaarde bodemsaneringsnorm voor PFOS vastgesteld in PB1, PB2 en B3 (zie verslag als bijlage). Ook werden overschrijdingen van de toetsingswaarde richtwaarde voor de som van de kwantitatieve PFAS-parameters vastgesteld in PB1, PB2 en B3 (zie verslag). Ter hoogte van de onderzoekslocatie werd de detectielimiet overschreden voor volgende individuele PFAS-parameters: PFBA, PFPA, PFHxA, PFHpA, PFOA, PFNA, PFBS, PFDA, PFPeS, PFHxS, PFHpS, PFOS, PFNS, PFDS, PFOSA, EtPFOSA, EtPFOSAA, 6:2 FTS, PFDoDS (zie verslag).

De volgende waardes worden weergegeven:

vaste deel van de aarde:

Parameter met de maximale concentratie: PFOS (1900 µg/kg ds)

Som PFAS kwantitatief: 2000 µg/kg ds

Som PFAS indicatief: 4,1 µg/kg ds Som

PFAS totaal: 2000 µg/kg ds

Som EFSA-4 1909,7 µg/kg ds

grondwater:  

Parameter met de maximale concentratie: PFOS (130000 ng/l)

Som PFAS kwantitatief: 285669 ng/l

Som PFAS indicatief: geen indicatieve PFAS boven detectielimiet

Som PFAS totaal: 285669 ng/l

Som 20 EU DWRL: 218128 ng/l

Uitgangspunten van het toekomstige beschrijvend bodemonderzoek

De uitgangspunten van het onderzoek zijn drieledig.

1.
 Ten eerste moet de (mogelijke) verontreiniging op het perceel in kaart gebracht worden. Hierbij moeten zowel de omvang, de ernst als de oorsprong van de bodemverontreiniging vastgesteld worden.

2.
 Ten tweede moeten de risico’s van eventuele verontreiniging nagegaan worden. Wat is de verspreiding van het risicogebied? Wat zijn de humaan toxicologische risico’s m.a.w. de risico’s voor buurtbewoners en andere,...? Wat zijn de ecotoxicologische risico’s m.a.w. de risico’s voor omgeving en milieu?

3.
 Ten derde moet er na afloop van het onderzoek bekeken worden of er saneringsnoodzaak is.

Onderzoeks-/projectgebied

De verontreiniging van het perceel van de hulpverleningszone wordt nagegaan aan de hand van het opstellen van een beschrijvend bodemonderzoek tegen 9 februari 2023 (zie kaart in bijlage). Omdat de OVAM voor deze gronden over relevante bodeminformatie beschikt, zijn deze gronden opgenomen in het grondeninformatieregister.

Het stadsbestuur wordt gevraagd om de omgeving in kennis te stellen van de verstrengde no-regret maatregelen en de bevindingen van de OVAM.

De resultaten van het verkennend bodemonderzoek doen immers de vraag rijzen of de burgers die in de no-regret zone wonen of tuinieren aan bepaalde risico’s worden blootgesteld. Er is daarom noodzaak om uit voorzorg maatregelen te nemen.

No-regret maatregelen geadviseerd door het Agentschap voor Zorg en Gezondheid (AZG)

"Wat zijn no regret-maatregelen?

No regret-maatregelen zijn maatregelen vanuit het voorzorgsprincipe die worden aanbevolen rond een medisch milieukundige problematiek waarover nog niet alle wetenschappelijke kennis aanwezig is. Ze kunnen veranderen in tijd, ruimte en inhoud naargelang er meer data en inzicht beschikbaar komen. No regret-maatregelen zijn maatregelen in het kader van de volksgezondheid:

● Ze helpen om de blootstelling aan PFAS en andere chemische stoffen te verminderen, en om opstapeling en milieugezondheidskundige schade in het lichaam te beperken en te voorkomen.

● De maatregelen moeten de inwoners duidelijk informeren om gedrag aan te passen, met speciale aandacht voor risicogroepen.

● De maatregelen komen tot stand na een afweging van de risico’s rond epidemiologie, volksgezondheid, toxico-kinetische aspecten en eventueel individuele ziekteverschijnselen."

Concreet adviseert het AZG de volgende no regret-maatregelen:

Op de site:

• Laat kinderen niet spelen op onbedekt terrein op de site.
• Afhankelijk van het gebruik en de weersomstandigheden: maak het verharde terrein op de site regelmatig schoon met water.
• Vermijd dat braakliggende of losse grond op de site verstuift of verwaait.
• Bedek losse grond op de site met grasmatten, bodemdoeken, boomschors of kiezels. Of zaai losse grond in met gras of een andere dichte begroeiing. Doe dat ook met zand- of grondhopen.

Op de site en in een zone van 100m rond de site- te rekenen vanaf de perceelsgrens:

• Voor alle omwonenden en specifiek voor het openbaar psychiatrisch zorgcentrum:
  o Eet geen zelf-geteelde groenten en zelf-geteeld fruit.
  o Eet geen eieren van eigen kippen.
  o Eet geen zelf-geteeld kleinvee, zoals kippen en konijnen.
  o Gebruik uw compost niet als meststof voor uw tuin.
  o Vermijd dat braakliggende of losse grond verstuift of verwaait.
   o Bedek losse grond met grasmatten, bodemdoeken, boomschors of kiezels. Of zaai losse grond in met gras of een andere dichte begroeiing. Doe dat ook met zand- of grondhopen.
• Goede hygiëne toepassen:
  o Was uw handen regelmatig, zeker voor de maaltijd.
  o Maak uw huis binnen schoon met water.
   o Afhankelijk van het gebruik en de weersomstandigheden: Maak verharde delen buiten, zoals uw oprit en terras, schoon met water.

Op de site en in een zone van 500m rond de site: - met middelpunt peilbuis PB2:

• Gebruik uw putwater niet als drinkwater, ook niet om thee, koffie of ijsblokjes te maken of om ermee te koken.
• Gebruik uw putwater niet om uw zwembad vullen en moestuin water te geven.
• Putwater kan gebruikt worden voor laagwaardige toepassingen zoals uw auto wassen, toilet doorspoelen, oprit afspuiten en sierplanten water geven maar vanuit duurzaamheidsoogpunt gebruikt u hiervoor best regenwater i.p.v. grondwater.

Algemene aanbevelingen voor alle omwonenden van mogelijk PFAS-verontreinigde zones:

• Gezonde voeding is voor iedereen belangrijk. Volg de aanbevelingen in de voedingsdriehoek en eet gevarieerd, van verschillende bronnen.
• Voor alle aansluitbare putwatergebruikers: sluit u aan op het openbaar waterleidingnet.

Deze no regret-maatregelen gelden in afwachting van meer gegevens over de reële PFAS-bodem- of grondwaterverontreiniging na verder onderzoek en metingen. Tijdens verder onderzoek zal een contour van de verontreiniging bepaald worden, ook buiten het terrein. Voor het bronperceel en eventuele verspreidingspercelen zal in het beschrijvend bodemonderzoek een locatiespecifieke risico-evaluatie opgesteld worden.

De no regret zones zijn terug te vinden op het plan dat als bijlage is toegevoegd. Deze zijn ook consulteerbaar op https://www.dov.vlaanderen.be/portaal/?module=pfasverkenner

De stad Geel zal de conclusie van het verkennend bodemonderzoek en de verstrenging van de no-regret maatregelen communiceren.

Daarbij kan de stad zich laten ondersteunen door Logo Kempen, meer bepaald de Medische Milieukundige (MMK) Ruth Lembrechts (ruth@logokempen.be, 014 44 08 34).

De MMK is op de hoogte van het advies van OVAM EN AZG en kan ondersteunen bij de communicatie naar inwoners (bewonersbrief en persbericht), kan informatie geven over gezondheid en tips voor de bevolking. Zij is het eerste aanspreekpunt voor vragen hierover voor inwoners.

De MMK beschikt over een kaartje met de no regret-zone

Als bijlage wordt een bewonersbrief gevoegd die kan verspreid worden onder de inwoners.