De Vlaamse Regering keurde op 17 december 2021 de startnota (zie bijlage 1) goed voor de opmaak van het GRUP ‘Vallei van de Grote Nete van E313 (Oosterlo) tot Hellebrug (Itegem)’. Van 25 januari 2022 tot 25 maart 2022 loopt de publieke raadpleging over de startnota, met een digitaal infomoment op 15 februari 2022.
Op vrijdag 21 januari 2022 organiseerde het departement Omgeving een klankbordgroep voor de betrokken lokale besturen Geel, Heist-op-den-Berg, Herenthout, Herselt, Hulshout, Laakdal, Nijlen en Westerlo om meer duiding te geven omtrent de doelstellingen, de procesplanning en de werkwijze van het GRUP.
Dit GRUP heeft het behoud en het versterken van de uitgesproken natuurwaarden in de vallei van de Grote Nete, met ruimte voor natuurlijke waterberging, tot doel. Dit door:
De stad Geel, vertegenwoordigd door het college van burgemeester en schepenen, wenst gebruik te maken van de vooropgestelde adviestermijn van 60 dagen door een advies in te dienen over het betreffende dossier, door zich te beroepen op enerzijds reacties, vragen en opmerkingen geformuleerd tijdens de lokale Milieu- en natuurraad (Minaraad) en de Gemeentelijk commissie voor ruimtelijke ordening (GECORO), en anderzijds op een inspraakreactie, afgeleverd tegen ontvangstbewijs bij Stad Geel.
Op basis van bovenstaande inspraakreactie, vragen en opmerkingen wordt een voorstel tot advies geformuleerd voor het college van burgemeester en schepenen.
Reacties vanuit de Milieu- en natuurraad (Minaraad) (17 februari 2022)
Reacties vanuit de Gemeentelijke commissie voor ruimtelijke ordening (GECORO) (8 maart 2022)
Inspraakreacties tegen ontvangstbewijs afgeleverd bij de stad Geel
Stad Geel heeft één officiële inspraakreactie van een bewoner mogen ontvangen. In wat volgt wordt de inhoud van dit bezwaarschrift beknopt toegelicht:
De inspraakreactie heeft betrekking op de ingetekende contour van het plangebied voor deelplan 4. Dit ter hoogte van de Kalvariebergstraat te Geel. Het plangebied volgt daar niet de perceelsgrenzen, maar loopt in principe over enkele percelen die onderdeel uitmaken van een goedgekeurde verkaveling (goedkeuring 22 september 2014). De inspraakreactie focust op het perceel 13375_N_1551_C_000_00. Er wordt een aanpassing van het plancontour gevraagd om minstens de percelen aan de Kalvariebergstraat, gedeeltelijk gelegen in woongebied, uit het plangebied te laten.
Conform artikel 2.2.7.§1 van de VCRO is de Vlaamse Regering belast met de opmaak van gewestelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen (RUP’s) en neemt zij de nodige maatregelen voor de samenstelling van het planteam en voor het voeren van het geïntegreerde planningsproces, vermeld in artikel 2.2.1. van de VCRO.
De Vlaamse Regering keurde op 17 december 2021 de startnota goed voor de opmaak van het GRUP ‘Vallei van de Grote Nete van E313 (Oosterlo) tot Hellebrug (Itegem)’. Van 25 januari 2022 tot en met 25 maart 2022 loopt de publieke raadpleging over de startnota.
In toepassing van artikel 2.2.7 van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening wordt een schriftelijk advies gevraagd over de startnota van het Ruimtelijk uitvoeringsplan ‘Vallei van de Grote Nete van E313 (Zammel) tot Hellebrug (Itegem)’ - RUP_02000_212_00552_00001.
Op basis van de adviezen en reacties zal de startnota worden herwerkt tot een scopingsnota met o.a. beschrijving van de te onderzoeken ruimtelijke aspecten en de effectenbeoordelingen die moeten worden uitgevoerd alsook de methode ervan.
Het college van burgemeester en schepenen vraagt om bovenstaande vragen en opmerkingen van de Milieu- en natuurraad (Minaraad) en de Gemeentelijk commissie voor ruimtelijke ordening (GECORO) over te maken aan het Departement Omgeving.
Het college van burgemeester en schepenen vraagt om de inspraakreactie, tegen ontvangstbewijs afgeleverd bij stad Geel, over te maken aan het departement Omgeving.
Het college van burgemeester en schepenen vraagt om volgend advies over te maken aan het Departement Omgeving:
Principieel kan stad Geel, vertegenwoordigd door het college van burgemeester en schepenen, inhoudelijk akkoord gaan met de doelstellingen en het planvoornemen van het gewestelijk RUP Vallei van de Grote Nete van E313 tot Hellebrug. Graag wenst stad Geel wel bedenkingen, suggesties en opmerkingen te formuleren in het kader van de huidige publieke raadpleging. Deze bedenkingen, suggesties en opmerkingen worden weergegeven a.d.h.v. onderstaande punten.
Type bestemmingswijzigingen
In de startnota wordt gesteld: ‘Deze ruimtelijke visie uit de structuurschets zal in het vervolgproces verder geconcretiseerd worden in ruimtelijke bestemmingen met bijbehorende stedenbouwkundige voorschriften. De concrete afbakening van de typebestemmingen en stedenbouwkundige voorschriften zullen uitgewerkt worden bij de opmaak van het voorontwerp ruimtelijk uitvoeringsplan.’
Vervolgens worden de verschillende typebestemmingen opgesomd welke kunnen gehanteerd worden. Het gaat hierbij om de typevoorschriften zoals deze werden vastgesteld in het besluit van de Vlaamse Regering van 11 april 2008. In de startnota worden specifiek typevoorschriften aangehaald voor agrarische gebieden (Agrarisch gebied, Bouwvrij agrarisch gebied, Natuurverwevingsgebied), natuurgebieden (Natuurgebied, Grote Eenheid Natuur), bosgebieden (Bosgebied), overige groengebieden (Gemengd openruimtegebied, Gemengd openruimtegebied met cultuurhistorische waarde) en recreatiegebieden (Recreatiegebied).
Vanuit stad Geel kan op zich de voorkeur om te werken met dergelijke typevoorschriften wel begrepen worden vanuit de praktische en redactionele voordelen die eraan gekoppeld kunnen zijn. Doch wenst stad Geel op te merken dat de plannende overheid hiermee zichzelf een eerder beperkt palet aan mogelijkheden aanreikt om een complex ruimtelijk planproces mee aan te vatten. Er moet dan ook gesteld worden dat hiermee ruimtelijke kansen onbenut zullen blijven. Bovendien zal dit in specifieke gevallen leiden tot minder evidente en ook ruimtelijk niet noodzakelijke bestemmingskeuzes.
Zo kunnen in het plangebied locaties voorkomen met een bestaand landbouwgebruik, welke zowel ruimtelijk als op het vlak van de (beperkte) natuurwaarde behouden kan blijven, doch welke omwille van de geografische en hydrologische eigenschappen van het gebied (eerder laag gelegen waterrijke gronden) in beeld zijn gekomen van de veiligheidsdoelstellingen uit het Sigmaplan. Met als gevolg dat een beperkt aantal typevoorschriften in dergelijke gebieden kan leiden tot het mogelijks overwegen om een bestemmingswijziging van landbouw naar een natuurbestemming door te voeren, enkel in functie van het realiseren van de veiligheidsdoelstellingen, zonder vanuit de natuurwaarde hiertoe een noodzaak te zien.
Door te werken met meer gedifferentieerde voorschriften zou in deze gebieden de landbouwbestemming behouden kunnen blijven indien aan de stedenbouwkundige voorschriften beperkende inrichtings- en/of beheersvoorschriften worden gekoppeld. Zo zou b.v. gedacht kunnen worden aan beperkingen (of zelfs verbodsbepalingen) voor het ophogen van landbouwterrein.
Samenvattend wordt dan ook voorgesteld om in functie van ruimtelijke planuitdagingen niet te strikt vast te houden aan de reeds uitgewerkte typevoorschriften en juist vanuit de eigenheid van de ruimtelijke uitdagingen te komen tot het uitwerken van meer specifieke bestemmings-, inrichtings- en beheersvoorschriften. Dit zal de planologische mogelijkheden van de plannende overheid verruimen in functie van een adequate aanpak van een complex ruimtelijk vraagstuk.
Impact op zonevreemde constructies
Er worden in de startnota heel wat mogelijke bestemmingswijzigingen voorgesteld. Deze bestemmingswijzigingen zullen voornamelijk bestemmingswijzigingen van de ene openruimtebestemming naar een andere openruimtebestemming betreffen. Hierbij is het waarschijnlijk dat functiewijzigingen zullen plaatsvinden van bestaande openruimtebestemmingen zoals agrarisch gebied naar bestemmingen die als ruimtelijk kwetsbaar worden beschouwd (natuurgebieden).
De startnota stelt enerzijds dat de voorschriften van het gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplan voor zonevreemde woningen (29.01.2009) niet worden opgeheven en behouden blijven. Anderzijds wordt bij alle typevoorschriften (met uitzondering van recreatiegebied) in de voorschriften gewezen op de bepalingen voor zonevreemde constructies zoals die zijn opgenomen in de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening.
De stedenbouwkundige mogelijkheden zullen dusdanig impactvol verschillen voor gebouwen welke in een ruimtelijke kwetsbaar gebied gelegen zijn in vergelijking met zonevreemde gebouwen welke niet in ruimtelijk kwetsbaar gebied gelegen zijn. Stad Geel wenst dan ook bijzondere aandacht te vragen voor eigenaars van zonevreemde gebouwen waarvan de gebouwen na het doorvoeren in een ruimtelijk kwetsbaar gebied gelegen zullen zijn terwijl dit voor de bestemmingswijziging nog niet het geval was.
Volgens stad Geel moet de plannende overheid in functie van goed bestuur hierbij minimaal dergelijke eigenaars binnen het plangebied identificeren en voldoende informeren over de feitelijke gevolgen van het voorgenomen plan op de betreffende eigendom. Hierbij kan het ook aangewezen zijn om na te gaan of en in welke mate getroffen eigenaars aanspraak kunnen maken op een planschadevergoeding.
Relatie gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Geel (2006)
De startnota verwijst nog naar het gemeentelijk structuurplan Geel (2006). Aangezien het beleidsplan ruimte Geel definitief werd vastgesteld door de gemeenteraad in zitting van 16 december 2021, kan de tekst over het ruimtelijk structuurplan uit de startnota gelaten worden. Dit om verwarring en eventuele tegenstrijdigheden te vermijden.
Het beleidsplan ruimte Geel (2021) vermeldt het volgende voor de vallei van de Grote Nete:
“Op ruimere schaal zijn de valleien van Kleine en Grote Nete bijzondere gebieden binnen de regio waar samenwerking en engagement binnen bovenlokale partnerschappen moeten bijdragen tot duurzame oplossingen voor alle gewenste ruimtegebruikers binnen een samenhangend hydrologisch en landschappelijk systeem.”
“De vallei van de Grote Nete staat tussen Oosterlo en het Albertkanaal onder druk van recreatiezones en infrastructuren die een versnipperende werking hebben op de globale natuurverbindende functie.”
“De stad zal een nadere visie uitwerken voor de recreatiezones in de Netevalleien met het oog op het optimaliseren van visvoorzieningen en het aan banden leggen van verblijfsrecreatie in afstemming op de kwetsbaarheid van de omgeving.”
Landbouwimpactstudie (2019)
De startnota verwijst naar een landbouwimpactstudie uit 2019 ter bespreking van de agrarische structuur. Deze studie werd niet als bijlage aan de startnota toegevoegd, maar er wel wordt verwezen naar kerncijfers uit de studie. Stad Geel vraagt deze studie ter beschikking te stellen als bijlage bij de startnota.
Relatie met soortenbeschermingsprogramma Bever
Ten behoeve van het milieuonderzoek worden de doorgevoerde bestemmingswijzigingen doorvertaald naar mogelijke planingrepen. Voor de discipline Biodiversiteit worden volgende planingrepen aangeduid (beide hebben effect op het plangebied zelf):
Er wordt gevraagd om naast de gekende doelsoorten als de roerdomp, de woudaap en de porseleinhoen ook voldoende aandacht te hebben voor soorten zoals de bever, die aangewezen is op binnendijkse wetlandhabitats en reeds aanwezig is in de natte valleigebieden. Er wordt gevraagd het soortenbeschermingsprogramma Bever (vastgesteld op 27 mei 2015 als onderdeel van het soortenbesluit) mee in rekening te brengen in het GRUP.
Afbakening plancontour deelplan 4
Een aantal percelen grenzend aan het plangebied van deelplan 4 zijn op basis van het gewestplan (gedeeltelijk) bestemd als woongebied. De meeste percelen met woonbestemming worden in de startnota volledig buiten het plangebied gehouden, maar enkele percelen worden ook slechts gedeeltelijk buiten het plangebied gehouden. Indien bebouwing van die percelen zich opdringt op basis van de vigerende bestemming (woongebied) bestaat het risico dat ingrepen in functie van bebouwing ingaan tegen de doelstellingen van het GRUP enerzijds, of dat bebouwing van percelen, gelegen in een goedgekeurde verkaveling niet langer mogelijk zal zijn anderzijds.
Stad Geel verwijst o.a. naar de ontvangen inspraakreactie die vermeldt dat de ingetekende plancontour niet de perceelsgrenzen volgt, maar over enkele percelen loopt die onderdeel uitmaken van een goedgekeurde verkaveling (goedkeuring 22 september 2014) en hoofdzakelijk bestemd zijn als woongebied. Er wordt een aanpassing van het plancontour gevraagd om de percelen 13375_N_1551_A_000_00, 13375_N_1551_C_000_00 en 13375_N_1551_E_000_00 (allen gelegen aan de Kalvariebergstraat) uit het plangebied te laten.
Herinrichting vis- en recreatievijvers
In de startnota wordt gesteld: ‘In verschillende deelgebieden moeten vis- en recreatievijvers heringericht worden, zodat die kunnen evolueren naar heldere, voedselrijke waterplassen.’
Stad Geel vraagt om in de startnota te verduidelijken hoe de herinrichting van vis- en recreatievijvers concreet wordt beoogd in functie van het sigmaproject (realisatieniveau) en dit ook door te vertalen naar mogelijke planingrepen en hun relatie tot de effectgroepen (in functie van het milieuonderzoek).
Invloed toegankelijkheid plangebied deelplan 4
In de startnota wordt gesteld: ‘Het plangebied wordt frequent bezocht door fietsers en wandelaars. Er lopen verschillende wandelroutes en fietsroutes doorheen het plangebied, ook op de dijken langs de Grote Nete. Via diverse knooppunten kunnen de fietsers en wandelaars aansluiting vinden met andere routes die uit het valleigebied lopen naar de omliggende dorpskernen of naar andere openruimtegebieden.’
Aangezien het planvoornemen binnen het plangebied een impact zal hebben op het ruimtegebruik en de gebruikskwaliteit van de diverse aanwezige functies (o.a. recreatie) enerzijds, en het plan in de omgeving van het plangebied kan leiden tot het ontwikkelen van mogelijkheden voor zachte recreatie, toegangspoorten en belevingsfuncties anderzijds, vraagt Stad Geel om in de startnota te concretiseren wat de mogelijkheden zijn naar natuurrecreatie, conform het Sigmaproject en wat eventuele rechtstreekse gevolgen zijn op de toegankelijkheid van het plangebied voor zachte verkeersstromen (wandelaars en fietsers).
Terugkoppeling naar het lokale bestuur tijdens het planproces
Stad Geel is in andere contexten zelf ook een plannende overheid. Bovendien staat het lokale bestuur heel dicht bij het betrokken publiek (eigenaars, grondgebruikers, belanghebbende derden, belangengroepen, …). Ook in voorliggend planproces zal voor stad Geel een rol zijn weggelegd als een eerste aanspreekpunt voor het betrokken publiek (tijdens het openbaar onderzoek, met specifieke vragen, bij de toepassing van de nieuwe voorschriften van het toekomstige GRUP na de goedkeuring ervan, …).
Stad Geel wenst zich dan ook als partner in voorliggend planproces op te stellen. Om deze partnerrol volwaardig te kunnen opnemen is een regelmatige terugkoppeling van de planinitiatiefnemer naar het lokale bestuur noodzakelijk en belangrijk. Het lokale bestuur wenst dan ook aan te dringen op een periodieke terugkoppeling tijdens het doorlopen van het planproces.