Op 22 januari 2022 hebben Ines Conderaerts, netwerkcoördinator FJC Kempen, Stephanie Chomé, afdelingsprocureur Turnhout en Eric Nysmans, voorzitter van de stuurgroep FJC Kempen, een toelichting over de werking van FJC Kempen gegeven op de Conferentie van Kempische Burgemeesters. De PowerPoint over de werking werd achteraf aan alle burgemeesters bezorgd.
Het Family Justice Center Kempen is een regionale netwerkorganisatie die de expertise van verschillende diensten rond intrafamiliaal geweld bundelt. In de aanpak van het maatschappelijk thema intrafamiliaal geweld wil het FJC een kwaliteitsvol en resultaatsgericht aanbod uitbouwen binnen regio Kempen. Het FJC hanteert als uitgangspunt dat multi- en interdisciplinaire samenwerking noodzakelijk is om de veiligheid van alle gezinsleden te kunnen garanderen en het geweld duurzaam te doen stoppen.
De lokale besturen worden door het FJC als kernpartner gezien. Dit betekent concreet dat de lokale besturen zich ertoe engageren om een vaste liaison of referentiepersoon af te vaardigen naar het casusoverleg.
FJC Kempen organiseert op dit moment twee overlegtafels nl. de expertentafel en de triagetafel.
De expertentafel wordt georganiseerd voor het ganse bestuurlijk arrondissement. Op dit overleg zit een vaste vertegenwoordiger van het lokale bestuur/OCMW Turnhout. Bij de eerste bespreking van de casus (bespreking waar alle informatie over het gezin samen wordt gelegd) zal een referentiepersoon van het lokale bestuur van de woon- of verblijfplaats van de cliënten uitgenodigd worden.
De triagetafel wordt op dit moment enkel georganiseerd in de pilootregio Geel-Laakdal-Meerhout. Op deze tafel zijn vertegenwoordigers aanwezig van de 3 lokale OCMW’s, de politiezone, het parket en van de dienst gelijke kansen van stad Geel. Op deze tafel worden enkel gezinnen besproken die wonen of verblijven in één van de 3 gemeenten.
FJC Kempen betrekt in haar trajecten het ganse cliëntsysteem en streeft ernaar dat cliënten van bij aanvang geïnformeerd worden over de aanmelding. Een uitzonderingscriterium hierop is dat het informeren een veiligheidsrisico met zich mee brengt. Dit wordt duidelijk vermeld op het aanmeldingsformulier.
Het FJC zet in op dossiers van intrafamiliaal geweld met een uiteenlopende ernstgraad. Het FJC hanteert daarbij het subsidiariteitsprincipe. Aan de twee overlegtafels zal altijd oog zijn voor de minst ingrijpende maatregel/actie die ingezet kan worden om veiligheid te installeren, systemisch en afgestemd te werken en het welzijn van het cliëntsysteem te vergroten. In haar dossiers maakt het FJC gebruik van 3 sporen die ingezet kunnen worden:
Elke professional kan bij verontrusting inzake intrafamiliaal geweld bij het FJC terecht voor een eenmalige infodeling en intersectoraal advies.
In overleg met de aanmelder kan het FJC een opvolgingstraject opstarten. Het cliëntsysteem wordt van bij het begin actief betrokken in het traject. Op basis van de noden van het cliëntsysteem wordt beslist of (extra) hulpverlening nodig is en/of wordt bekeken of er een samenwerking nodig is tussen de betrokken hulp- en dienstverleners. Een FJC-regisseur gaat met deze aanmeldingen aan de slag.
Voor de multi problem -en hoog risico situaties is er het aanbod van de intensievere ketenaanpak. De ketenaanpak is een methodiek en vertrekt vanuit een intersectorale infodeling en risico-inschatting. Een aanklampende casusregie is noodzakelijk om veiligheid te installeren en het geweld te doen stoppen. Er wordt een plan van aanpak opgesteld waarin iedere partner vanuit de eigen expertise een rol opneemt. In de ketenaanpak worden gezinnen minimaal gedurende een jaar opgevolgd. De casusregie wordt opgenomen door een FJC-regisseur.
Alle professionals die als liaison of referentiepersoon deelnemen aan het intersectoraal casusoverleg beschikken over een mandaat om namens hun eigen organisatie een constructieve bijdrage te leveren aan de multidisciplinaire aanpak van intrafamiliaal geweld. Zij hebben ruimte om cliëntinformatie te delen met de andere deelnemende diensten volgens de richtlijnen van het Protocol 458ter van het strafwetboek.
Binnen de eigen organisatie fungeren de liaisons of referentiepersonen als IFG-expert en contactpersoon van het FJC voor collega’s. Zij informeren hun collega’s over het bestaan en werking van het FJC, het intersectoraal casusoverleg en adviseren collega’s om een aanmelding te doen bij het FJC als er sprake is van een verontrustende situatie van IFG.
Intrafamiliaal geweld is een omvangrijk maatschappelijk probleem. De complexiteit ervan en de verwevenheid met problemen op verschillende levensdomeinen maakt het voor individuele diensten vaak onmogelijk om het geweld enkel vanuit hun eigen werkingskader en expertise te stoppen. Interdisciplinaire samenwerking is noodzakelijk om de veiligheid van alle gezinsleden te kunnen garanderen en het geweld te stoppen. Het protocol maakt het voor de lokale besturen mogelijk om over de grenzen van de eigen organisatie heen info te delen met onder meer politie, parket en andere hulpverlenende organisaties zonder het beroepsgeheim te schenden. Door de lokale besturen als kernpartner te zien en hen mee te betrekken op het casusoverleg, wordt er meer bewustzijn gecreëerd voor de problematiek van IFG waardoor via die weg situaties van IFG sneller gedetecteerd kunnen worden.
Vroeger werd FJC Kempen KetenAanpakTurnhout (KAT) genoemd. In 2017 werd er tussen de kernpartners een samenwerkingsovereenkomst afgesloten waardoor casusoverleg mogelijk werd gemaakt. Elke professional kon een gezin bij de ketenaanpak aanmelden. Bij de eerste bespreking werd de aanmelder gevraagd een geheimhoudingsplicht te ondertekenen.
Ondertussen heeft de wetgever aan artikel 458 van het strafwetboek een extra artikel gevoegd nl. artikel 458ter. Dit artikel geeft de partners van het casusoverleg de mogelijkheid om hun spreekrecht te gebruiken en informatie met elkaar te delen zonder het beroepsgeheim te schenden. De informatie die gedeeld wordt, dient om de doelstellingen van het FJC te halen nl. stoppen van geweld, (her)installeren van de veiligheid en verkleinen van risicofactoren op geweld. Cliënten worden van bij aanvang maximaal geïnformeerd over de aanmelding bij het FJC. Het protocol maakt de ondertekening van de geheimhoudingsplicht overbodig. Vanuit FJC Kempen verwachten we dat partners akkoord gaan met de ondertekening van het protocol alvorens gezinnen aangemeld kunnen worden.
Juridische gronden
Artikel 458ter strafwetboek.
De gemeenteraad keurt de ondertekening van het protocol artikel 458ter strafwetboek van FJC Kempen goed.
De gemeenteraad keurt de aanstelling van Joke Mateusen, hoofddeskundige sociale dienst en Tinne Seyen, deskundige dienst gelijke kansen, vanuit het lokaal bestuur Geel als referentiepersonen voor de triagetafel en experten tafel goed.