In het gemeentereglement inzake het register van verwaarloosde gebouwen werd daarnet verwezen naar Boek 2, deel 2, titel 4 van de Vlaamse Codex Wonen, het decretale kader voor dit register. In het Artikel 2.16. (01/01/2021- ...) van dat Boek 2 lezen we : “Een gebouw, ongeacht of het dienst doet als woning, wordt beschouwd als verwaarloosd, wanneer het ernstige zichtbare en storende gebreken of tekenen van verval vertoont aan buitenmuren, voegwerk, schoorstenen, dakbedekking, dakgebinte, buitenschrijnwerk, kroonlijst of dakgoten.”
Wie met dit in het achterhoofd door Geel fietst langs enkele gebouwen die verbonden waren aan onze “Geelse Gezinsverpleging”, zal het betreffende register spijtig genoeg kortelings makkelijk kunnen aanvullen vrees ik. De voormalige “badhuizen” staan er verkommerd bij. Indien dit nog enkele jaren zo blijft aanslepen, dreigt er van dit unieke onroerend erfgoed weinig of niets over te blijven en dreigt zelfs sloop. Iets wat we ten zeerste zouden betreuren en willen vermijden.
Ook al zijn de 5 Geelse “Badhuizen”, typisch voor de gezinsverpleging, opgenomen in een Vlaamse inventaris “vastgesteld bouwkundig erfgoed”, wat ook enkele algemene juridische gevolgen heeft. Die rechtsgevolgen zijn minder uitgebreid dan voor een beschermd monument. Zo is er voor vastgesteld bouwkundig erfgoed de erfgoedlening mogelijk. Voor een beschermd monument is er naast die lening ook een erfgoedpremie voorzien. Zo kan vastgesteld bouwkundig erfgoed mits gemotiveerde omgevingsvergunning gesloopt worden. Voor een beschermd monument is slopen en verwijderen verboden.
Zeker nu Vlaanderen de Geelse gezinsverpleging voorgedragen heeft voor het Register van Goede Borgingspraktijken Immaterieel Erfgoed van UNESCO lijkt het ons meer dan nodig om ook het materiële erfgoed dat daarbij behoorde vanaf het ontstaan van de psychiatrische instelling,beter te beschermen.
Concreet stellen we voor om dringend één of meerdere badhuizen als monument te beschermen en zo hun behoud beter te waarborgen. Te bekijken of ook andere gebouwen daarvoor in aanmerking komen, bvb. de voormalige hoeve van het OPZ, een voormalige dienstwoning van een “sectiewachter”, van een “geneesheer”.
Is de Stad Geel bereid om daartoe initiatief te nemen?