De Grote Nete is een prachtige rivier, vol oude kronkelende Netemeanders, prachtige kastelen en watermolens als waardevol erfgoed. De vallei van de Grote Nete is van onschatbare waarde omwille van haar grote rijkdom aan natuur en biodiversiteit en haar uitzonderlijk recreatief potentieel.
De Grote Nete werd in de jaren zeventig heringericht met hoge dijken om water zo snel mogelijk af te voeren naar zee. Het gevolg is dat de rivier de vallei draineert in plaats van het water ter plaatse te houden en het in de grond te laten dringen. Vandaag beseffen we dat het anders moet. De grote droogte in de zomer van 2022 toont des te meer aan dat we rivieren weer méér ruimte moeten geven, klaar voor de toekomst.
In de vallei zijn heel wat actoren actief. Zo werken het Agentschap Natuur en Bos en de Vlaamse Waterweg met het Sigmaplan mee aan het herstel van de vallei. De rivier krijgt opnieuw meer overstromingsruimte en zo’n 850 hectare natte natuur langs de rivier wordt hersteld. Ook verschillende (boven)lokale partners zoals Natuurpunt, de Regionale Landschappen, gemeenten… zijn actief in het gebied. De provincie Antwerpen stelde een gebiedscoördinator aan en er volgde verkennende gesprekken met lokale besturen en bovenlokale partners.
Om de lopende processen af te stemmen op de acties van stakeholders en de ambities van lokale besturen, nam provincie Antwerpen het initiatief om een gebiedsprogramma op te starten. Het biedt een platform om als coalitie samen te werken met focus op een klimaatveilige vallei vol beleving. Het gebiedsprogramma is een actie uit het klimaatbeleids- en actieplan: “Plan Vandaag – Voor het veilig klimaat van Morgen”.
Naast het werken aan een klimaatveilige vallei, zet het gebiedsprogramma ook in op recreatie. Het momentum van de werken in kader van het Sigmaplan wordt aangegrepen voor ruimte voor de mens om de vallei te beleven. Door de werken zullen er bijvoorbeeld plekken zijn waar men niet meer op de dijk kan wandelen. Uitstippelen van alternatieve paadjes voor wandelaars en fietsers en het bekijken van de mogelijkheden om de Grote Nete beter te ontsluiten door nieuwe onthaalpunten op te richten zijn belangrijk voor een beleefbare vallei. De gebiedswerking wil werken aan een grote valleiroute van bron tot monding. Zo’n route brengt één groot verhaal van de Grote Nete en zet alle erfgoedparels en natuurgebieden in de kijker. Door samen te werken wordt het potentieel van de vallei nog groter.
Het programma van het samenwerkingsverband draagt bij tot de realisatie van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen (SDG's) 6 (schoon water en sanitair), 13 (klimaatactie), 14 (leven in het water), 15 (leven op het land) en 17 (partnerschap om doelstellingen te bereiken).
Aanleiding voor het indienen van een strategisch project
Ten minste één keer per jaar wordt een oproep gelanceerd die bestemd is voor publieke actoren die een concreet strategisch project realiseren en zo bijdragen aan de ruimtelijke kwaliteit van Vlaanderen. Dat project moet uitvoering geven aan het ruimtelijk beleid op bovenlokaal niveau en de interbestuurlijke samenwerking via gebiedscoalities op het terrein bevorderen.
De projecten zorgen voor de uitvoering van het Vlaamse ruimtelijke beleid. Ze hebben een impact op Vlaams niveau, vertrekken vanuit bestaande ruimtelijke visies en bieden maximaal een antwoord op actuele beleidsdoelstellingen rond bijvoorbeeld ontharding, bebossing, de realisatie van natte natuur, ruimte voor water (Blue Deal), etc. Ze stimuleren de samenwerking van ruimtelijke actoren in een strategisch gebied. Het Strategisch Project van de Grote Nete past onder meer binnen de Blue Deal. Met de Blue Deal wil de Vlaamse Regering de droogteproblematiek op een structurele manier aanpakken.
Een strategisch project biedt extra kansen om meer mankracht en middelen naar het gebied te halen zodat er sneller werk gemaakt kan worden van een klimaatveilige vallei vol beleving. De goedkeuring van een Strategisch Project kan zorgen voor een stroomversnelling door extra handen voor coördinatie en extra financiële steun vanuit de Vlaamse overheid.
Het Strategisch Project focust op de meer complexere bovenlokale projecten die interbestuurlijke samenwerking met meerdere partners in het gebied vragen en is eerder limitatief gezien de inhoud is afgelijnd op basis van de criteria van de subsidieoproep. De aanvraag krijgt op die manier vorm.
Een commissie beoordeelt per oproep de aanvragen. Geselecteerde strategische projecten krijgen een subsidie voor de loon- en werkingskosten van een professionele projectcoördinatie tot 80% van de gemaakte kosten en tot maximaal 100.000 EUR per jaar, gedurende maximaal drie opeenvolgende jaren.
De gemeenteraad keurde in zitting van 19 april goed dat stad Geel als projectpartner instapt in de gebiedscoalitie Grote Nete en het engagement aangaat om mee te werken aan het gebiedsprogramma voor een klimaatveilige vallei vol beleving. Ook werd in diezelfde zitting goedgekeurd dat stad Geel als projectpartner instapt in het Strategisch Project Grote Nete en een financiële bijdrage levert van 1.692,31 EUR per jaar en dit voor 3 opeenvolgende jaren vanaf 2024. De managementnota werd goedgekeurd.Aanvragen voor de veertiende oproep 2022 konden digitaal worden ingediend tot en met 31 maart 2023, aanvullende documenten konden nog tot en met 21 april 2023 worden nagestuurd (o.a. het goedkeuringsbesluit van de gemeenteraad om mee te stappen in het gebiedsprogramma en strategisch project).
De managementnota die in zitting van 19 april 2023 werd goedgekeurd door de gemeenteraad werd intussen verwerkt in het aanvraagformulier voor het strategisch project. Het aanvraagformulier (zie bijlage 1) wordt nu samen met de bijhorende bijlagen (zie bijlage 2) ter kennisname gebracht voor de gemeenteraad. De aanvraag zal uitsluitend worden beoordeeld op basis van de informatie in het aanvraagformulier. De bijlagen zijn slechts indicatief van aard.
De aanvragen werden door de stad tijdig ingediend in april 2023.
Om realisatiegericht te kunnen samenwerken aan het valleiherstel voorziet de aanvraag van het strategisch project ‘Het Grote Net[e]werk’ in een aanpak met drie niveaus:
De gemeenteraad neemt kennis van het aanvraagformulier en de bijhorende bijlages voor de aanvraag van het strategisch project ‘Het Grote Net[e]werk’.