Op 14 juli 2023 besloot de Vlaamse Regering de Vlaamse minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin ermee te belasten in naam van de Vlaamse Regering het 'Voorontwerp van decreet tot verzelfstandiging van de Openbare Psychiatrische Zorgcentra Geel en Rekem' goed te keuren.
Dit voorontwerp van decreet suggereert het extern verzelfstandigd agentschap Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum Geel in te brengen in een autonome verzorgingsinstelling, die wordt geregeld conform deel 3, titel 4, hoofdstuk 3 van het decreet lokaal bestuur. Het voorontwerp van decreet is als bijlage bijgevoegd bij dit besluit, net als een nota aan de Vlaamse Regering en de memorie van toelichting.
De Vlaamse regering heeft, in een vergadering van 16 juli 2021, volgende uitgangspunten vastgelegd:
- De OPZ's worden verzelfstandigd als autonome ziekenhuisactiviteiten, zonder ze te fusioneren tot één actor
- De OPZ's verzelfstandigen als publieke eenheden onder de controle van de Vlaamse Gemeenschap
- De OPZ's zullen niet langer onder het Vlaams Personeelsstatuut van 3 januari 2006 vallen mits toepassing van een overgangsregeling of een uitdoofscenario.
Het Voorontwerp van decreet gaat over OPZ Rekem en over OPZ Geel. In wat volgt wordt het beleidsdossier hier beperkt tot OPZ Geel omdat dit gelegen is op het grondgebied van Geel.
OPZ Geel beheert zowel een ziekenhuis als een Pscychiatrisch Verzorgingstehuis (PVT).
De ziekenhuisactiviteit is onderworpen aan de Ziekenhuiswet van 10 juli 2008 op de ziekenhuizen en haar uitvoeringsbesluiten.
Wat betreft de PVT-activiteiten heeft de zesde staatshervorming de bevoegdheden overgeheveld naar de Vlaamse Gemeenschap, waar die onder het Overnamedecreet van 6 juli 2018 viel. Sinds 1 april 2013 zijn de PVT's ingekanteld in de Vlaamse Sociale Bescherming (VSB).
Het OPZ Geel is op heden publiekrechterlijk vormgegeven als extern verzelfstandigd agentschap (EVA) en maakt deel uit van het beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin van de Vlaamse Overheid. Dat bemoeilijkt echter de integratie in het generieke ziekenhuisbeleid.
De Vlaamse regering beoogt verzelfstandiging omwille van volgende redenen:
1. De exploitatie van een OPZ gebeurt beter in een kader vergelijkbaar met dat van andere ziekenhuizen;
2.Budgettaire efficiëntie en budgettaire afbakening.
3. Efficiëntere dienstverlening en bestuur door een meer zorggericht bestuursorgaan.
4.Opportuniteit om een flexibel en modern HR beleid te voeren door het aantrekken van competente zorgprofielen
5. Alle conflictvelden met de Ziekenhuiswet te vermijden.
Het regeerakkoord heeft in haar beleidslijnen het OCMW aangeduid als haar preferentiële partner gelet op de zeer dichte nabijheid bij de lokale werking.
Het beheer van een ziekenhuis wordt vaker in handen genomen door een OCMW, onder de vorm van een autonome verzorgingsinstelling. Een autonome verzorgingsinstelling is een publiekrechterlijke vereniging met rechtspersoonlijkheid opgericht met als doel de exploitatie van een ziekenhuis of een onderdeel ervan. Het voorontwerp van decreet stuurt aan op de oprichting van een autonome verzorgingsinstelling voor OPZ Geel.
Stad of OCMW Geel waren niet op de hoogte van de goedkeuring door de Vlaamse regering van dit voorontwerp decreet op 14 juli 2023.
De burgemeester en de algemeen directeur van Geel werden in de afgelopen jaren één keer betrokken bij een online overleg over deze thematiek, met name tijdens een overleg op 25 oktober 2022, samen met de directie van OPZ en de kabinetschef van minister van Welzijn. Tijdens dit overleg hebben de burgemeester en de algemeen directeur heel duidelijk aangegeven dat er van dit hele opzet alleen sprake kan zijn mits Vlaanderen garant blijft staan voor de mogelijk kosten en tekorten waarmee de autonome verzorgingsinstelling wordt geconfronteerd.
Hoewel deze uitdrukkelijke vraag in een eerder versie van teksten werd opgenomen; staat in het huidige voorontwerp van decreet opgenomen dat de Vlaamse Gemeenschap voor de eerste 10 jaar zal instaan voor eventuele tekorten van de autonome verzorgingsinstelling. Daarna worden zij gedragen door de autonome verzorgingsinstelling zelf (lees door het OCMW van het lokaal bestuur). het decreet voorziet daarnaast dat de AV een toelage zal ontvangen die overeenstemt met de som van de verhoogde loonlasten an andere in geld waardeerbare voordelen die voortvloeien uit akkoorden die door de Vlaamse regering werden gesloten met betrekking tot extra vergoedingen. Deze toelage zal ongewijzigd blijven voor een periode van 10 jaar en worden afgebouwd in functie van de natuurlijke afvloeiing van het betrokken personeel. Daarnaast blijven de instellingen in aanmerking komen voor infrastructuursubsidies.
In de nota aan de Vlaamse regering is opgenomen dat de minister van Welzijn contact zal nemen met de lokale besturen om gesprekken te voeren en invulling te geven aan de decretaal gecreëerde mogelijkheden. De bedoeling van dit beleidsdossier is om het Vast Bureau kennis te laten nemen van het voorontwerp van decreet dat in dit verband werd goedgekeurd. Het Vast Bureau kan al een standpunt hierover innemen, randvoorwaarden en aandachtspunten hierin meegeven om verder in gesprek te kunnen treden hierover met Vlaanderen.
Het vast bureau neemt kennis van het 'Voorontwerp van decreet tot verzelfstandiging van de Openbare Psychiatrische Zorgcentra Geel en Rekem'.
Het vast bureau neemt volgend standpunt in naar aanleiding van het 'voorontwerp van decreet tot verzelfstandiging van de Openbare Psychiatrische Zorgcentra Geel en Rekem':
Het vast bureau vaardigt burgemeester Vera Celis, schepen Griet Smaers Smaers, financieel directeur Steven Lambrecht en algemeen directeur François Mylle af om hierover verder in overleg te treden met Vlaanderen.