2023_CBS_01492 - Burgemeestersconvenant - Energie- en Klimaatactieplan Kempen 2030 - Warmtemakelaar studie warmtenet case centrum en Diestseweg - validatie en vervolgtraject - Beslissen

Historiek

Op 25/10/2021 keurde het college van burgemeester en schepenen Fase 2 goed voor de studie van een warmtenet "Burgemeestersconvenant - Energie- en Klimaatactieplan Kempen 2030 - Project Warmtemakelaar Kempen Fase 2 - Beslissen: Goedkeuren"

2022_CBS_02577 - Burgemeestersconvenant - Energie- en Klimaatactieplan Kempen 2030 - Warmtemakelaar studie warmtenet case centrum en Diestseweg - validatie en vervolgtraject - Beslissen (College van Burgemeester en Schepenen)

Stand van zaken:

1. In het huidige EFRO-project zijn de voorziene kredieten en uren afgelopen.
2. Een nieuw EFRO-project GTI Kempen project dient aangevraagd te worden om verdere ondersteuning van IOK en een gespecialiseerd studiebureau te faciliteren.
   Werkingsbudget van € 62.064,50 met eigen bijdrage na aftrek subsidie, van € 37.238,70.
3. De verschillende scenario's worden verder uitgewerkt na goedkeuring ondersteuning nieuw EFRO project.
4. Gesprekken zijn gevoerd met verschillende partners waarbij eerder gekeken wordt naar de stad Geel als trekker. Mee participeren beperkt zich enkel tot het aangeven van een mogelijke aansluiting als het warmtenet effectief zou aangelegd worden.
5. Subsidiemogelijkheden worden blijvend verder onderzocht
6. Technische onderzoek naar de haalbaarheid van een warmtenet case 1 en case 2 werd afgerond.
7. Technische ondersteuning en input werd gegeven, door IOK en Kelvin solutions, aan dienst vergunningen om toekomstige koppelingen met een warmtenet op te nemen in de nieuwe verordening.
8. Gesprekken werden gevoerd met projectontwikkelaars om koppeling met een warmtenet te ambiëren, zonder dat er momenteel dwingende maatregelen genomen kunnen worden.
9. Technische ondersteuning en input werd gegeven aan dienst vergunningen om een stedenbouwkundige verordening van de ondergrond op te kunnen maken met hierin opgenomen alle richtlijnen rond implementatie van een warmtenet.

Studie

Van het hudige krediet 2023 werden voor € 1.298,44 studiekosten uitgegeven aan technische ondersteuning voor de nieuwe verordening en praktische uitwerking van een optionele aanleg van een doorsteek voor de het project Diestseweg.

Voorgesteld wordt om het resterend krediet in te zetten voor de nieuwe EFRO projectoproep zodat bijkomende subsidies dit project een maximale ondersteuning kunnen bieden naar zowel de nodige ondersteuning voor de nieuwe bouwverordening als de uitrol van een warmtenet in het centrum.

Verder werd samen met IOK gekeken naar

• De mogelijke regierol die de stad Geel kan opnemen. Zie bijlage
• Het stappenplan
  • Ondersteuning IOK via EFRO
  • Warmtecluster 1 en 2 valideren met de betrokken stakeholders.
  • Faciliteren van het openbaar domein in de ondergrond en de rol van Fluvius.
  • Juridische mogelijkheden onderzoeken naar een PPS constructie en vast stellen van de participatie van de stad Geel
  • In de markt zetten van een ESCO aan de hand van de PPS
  • Uitbouw van een warmtenet

Nieuwe oproep EFRO van IOK - zie bijlage

• De huidige EFRO onderseuning met IOK is afgelopen en kan niet meer als ondersteuning gebruikt worden.

Inhoud nieuwe oproep

Het voorbereidend werk van Warmtemakelaar Kempen (EFRO1259 en EFRO1447), die de warmtetransitie op de beleidsagenda van de Kempense gemeenten heeft geplaatst en vertaald in warmtezonering en doorgerekende warmteclusters. De uitdaging ligt op dit moment in de stap naar concrete uitvoering van deze collectieve warmtecases op het terrein. Het gaat om diverse businesscases (wat betreft betrokken patrimonium/eigenaars, schaal, omgevingscontext op het terrein, synergiekansen in uitvoering, projecttiming, potentiële warmtebronnen,…) en dit in een beperkt gereguleerde marktomgeving die zich nog moet vormen en waar de rolverdeling nog open ligt. Voor elk van de pilootcases vereist dit ontwikkelingstrajecten op maat, waarbij het lokaal bestuur de regierol moet opnemen. Met dit project wenst IOK een antwoord te bieden op de concrete behoeften van de lokale besturen aan ondersteuning bij de uitoefening van hun rol in de ze trajecten. Het doel is de brug te maken naar concrete uitvoering van collectieve warmte-oplossingen richting klimaatneutraal. Niet alleen de directe CO2 reductie is daarbij aanzienlijk, met hun voorbeeldfunctie fungeren de cases ook als structurele hefboom. De lessen die geleerd worden uit de trajectbegeleiding worden gedeeld met de gehele regio en bij uitbreiding Vlaanderen. Het realiseren van de eerste collectieve oplossingen binnen een marktomgeving zal bovendien vertrouwen opbouwen en bijdragen aan marktvorming in de Kempen en Vlaanderen.

Finaal zullen de investeringen in collectieve warmtetoepassingen wellicht gebeuren door marktspelers, maar momenteel hebben we in de praktijk te maken met een marktfalen en ontbreekt een automatische optimale match tussen investeerders en warmtevragers. Dit vereist een faciliterende regierol van de lokale besturen, die hier nog niet op georganiseerd zijn, om 

• de trein in gang te zetten door partnerschappen te verkennen, projectpartners deskundig te engageren en aan te sturen om zo effectieve investeringen (privaat, pps, …) te faciliteren; 
• te bewaken dat de effectieve realisaties ook maatschappelijk de meest optimale oplossingen zijn 
• als gebouwenbeheerder een cruciale stap naar een klimaatneutraal gebouwenpatrimonium te zetten en op die manier ook een voorbeeldfunctie waar te maken. Een doordachte clusteraanpak voorkomt niet alleen lock-ins maar capteert ook kansen om de omgeving in deze shift te betrekken; 
• te zorgen dat een correct ontwikkelingstraject tot stand komt, waarbij alle stappen ook juridisch ‘steekvast’ gezet en verankerd worden; 
• investeringssteun te zoeken om financiële drempels door meerinvesteringen (die nodig zijn om het geheel toekomstbestendig te maken of voorbereiding op inkoppeling mogelijk te maken) weg te nemen (bijvoorbeeld ESCO-model). 

Deze rol en de bijhorende taken zijn (nog) niet  gedefinieerd in de organisatie van de lokale besturen. Enkele steden kunnen dankzij hun schaal meer capaciteit voorzien en zich ‘on the job’ bekwamen in de eerste realisaties. Zij blijken dan echter nog steeds nood te hebben aan juridisch en deskundig technisch advies in tweede lijn. Andere steden en gemeenten hebben nood aan effectieve begeleiding, die inzet op trekkracht en coördinatie om de businesscases waar te maken. 

Bovendien is maatwerk in hoge mate nog steeds eigen aan de pilootprojecten in deze materie. Er zijn geen standaardpartners, juridische blauwdrukken, etc. voorhanden.

Er zou voorzien kunnen worden in juridisch - technische trajectbegeleiding van gemeenten in hun regierol in de realisatie van businesscases warmte op het grondgebied: marktverkenning, stakeholdersmobilisatie, advies concessie/overheidsopdrachten, projectregie, investeringssteun, gedetailleerde doorrekeningen op siteniveau,…. 

Met de ondertekening van het Burgemeestersconvenant, en onder de vlag van het IOK streekproject Kempen 2030, stelt de stad Geel zijn klimaatambities volgens het LEKP 2.0 scherp: de CO₂-uitstoot verminderen met minstens 55% tegen 2030, om in 2050 klimaatneutraal te zijn. Inzetten op hernieuwbare warmtevoorziening is onontbeerlijk in een doeltreffend klimaatplan en daartoe dienen er concrete maatregelen uitgewerkt te worden.

Uit onderzoek binnen warmteplan Geel blijkt dat door gebiedsgericht de warmtevoorziening collectief te organiseren en zo schaalvergroting te creëren de verwarmingsbehoefte energie-efficiënter ingevuld. In combinatie met een keuze voor verwarmen op lagere temperatuur komen realistische hernieuwbare energiebronnen in beeld met hogere efficiëntie dan individuele oplossingen.

Kelvin Solutions kreeg vanuit WMK de opdracht om te onderzoeken of het organiseren van collectieve verwarming in  Geel-Centrum kostenefficiënt kan zijn. Daarbij werd gefocust op twee concrete clusters in het centrum, ter hoogte van het administratief centrum en van enkele grote gebruikers aan de Diestseweg. Om dit te kunnen beoordelen, werd de investering in en de onderhoudskost van een collectief verwarmingssysteem over een periode van 30 jaar vergeleken met dat van een individueel verwarmingssysteem voor elk van de betrokken gebouwen (‘Total Cost of Ownership’-benadering). Voor het collectief systeem ,kwam ondiepe geothermie (KWO) als duurzame warmtebron als beste optie naar voren. Als referentietechniek (in de kostenvergelijking) werd bij het individuele systeem uitgegaan van lucht/water warmtepompen.

Eerste verkennende gesprekken met 2 projectontwikkelaars grenzend aan het potentiële warmtenet leert ons dat een regierol nodig zal zijn vanuit de stad Geel om een realisatie mogelijk te maken. Vanwege de complexiteit en innovatie is ondersteuning door IOK en een gespcialisseerd studiebureau onontbeerlijk.

Het is oportuun om de EFRO oproep ten volle te benutten met maximale subsidie waarbij we ook verwachten dat er nog heel wat ondersteuningsonderzoek nodig is van IOK en een technisch studiebureau voor de uiteindelijke uitrol van een PPS.

Mogelijke voorstellen tot ondersteuning zouden er bijvoorbeeld als volgt uit kunnen zien:

De diensten adviseren om voor optie A te kiezen.