Het aandeel crematies blijft toenemen. In 2013 werd in 68 % van de overlijdens gekozen voor crematie. In 2022 was dit al 80 %. Ca. 60 % van de gecremeerde stoffelijke overschotten wordt op een urnenveld begraven. Op de begraafplaats Eikevelden is hierdoor een acuut plaatsgebrek voor begravingen op een urnenveld.
Het terrein van de begraafplaats Eikevelden kan echter niet uitgebreid worden. Om de overledenen van de wijken St.-Amands, St.-Dimpna en Elsum een plaats te kunnen geven op de begraafplaats moet het stadsbestuur een perceel binnen de huidige grenzen van de begraafplaats aanduiden als urnenveld.
Huidige situatie
Op dit moment zijn 2 percelen op de begraafplaats Eikevelden ingericht als urnenvelden: een ouder deel en een in 2020 aangelegd deel. Daartussen bevindt zich een perceel voor begravingen in volle grond (bijlage 20230605_FIG_EikeveldenLuchtfotosZoneVoorUrnenveld.pdf). Op dat perceel bevinden zich momenteel 19 zerken op de graven van 28 overleden personen waarvan 3 oudstrijders. Bovendien rusten op 2 graven concessies voor levende personen (bijlage 20230605_LIJST_EikeveldenGrafconcessiesPerceelUrnenveld.pdf). Voor het grootste deel is het perceel niet ingenomen door graven.
Voorstel
Onder de voorwaarde dat de bestaande graven daar verwijderd worden, heeft de verantwoordelijke voor de begraafplaatsen het aantal urnenkelders dat op dat perceel geplaatst kan worden, berekend op max. 294. Hierbij heeft de dienst rekening gehouden met de aanleg van toegangspaden die door rolstoelgebruikers bereden kunnen worden. Dat principe werd goedgekeurd door het college in 2019. Zie 2019_CBS_03220 - Inrichtingsprincipes en materiaalkeuze bij uitbreiding begraafplaatsen - Principiële goedkeuring. Aanplantingen maken geen deel uit van dat plan.
Tijdens een plaatsbezoek op 17 februari 2022 gingen de bevoegde en de betrokken schepen akkoord met de locatiekeuze.
Tijdens een tweede plaatsbezoek op 14 juni 2023 zochten de bevoegde schepen, de schepen voor openbaar domein en patrimonium, het diensthoofd Burgerzaken, de verantwoordelijke voor de begraafplaats en de duurzaamheidsambtenaar naar een pragmatische, toch respectvolle oplossing voor de nog op het perceel aanwezige graven. Er werd overeengekomen om aan het college voor te stellen om de graven tot afloop van de concessies te laten bestaan. Om plaats te winnen voor urnekelders zullen de nabestaanden gevraagd worden of zij akkoord gaan met een verplaatsing van hun dierbaren naar een graf op een ander perceel op dezelfde begraafplaats. Gaan de nabestaanden niet akkoord zullen de desbetreffende graven ter plaatse blijven bestaan.
Plaatsbehoefte
Aan de hand van de huidige tendens laat zich de plaatsbehoefte voor urnenkelders tot eind 2030 voorspellen. Tegen die tijd zullen op de begraafplaats Eikevelden 233 – 460 urnen op een urnenveld begraven moeten worden (kans: 95 %, bijlage 20230605_FIG_EikeveldenVoorspellingUrnenkelders.pdf).
De voorgestelde inbreiding van de begraafplaats zorgt ervoor dat de volgende jaren voldoende ruimte is voor begravingen op een urnenveld.
Fasering
Op het perceel zouden 30 urnenkelders meteen aangelegd kunnen worden om ca. 10 maanden in de behoefte te kunnen voldoen. (Gemiddeld zullen op Eikevelden tot 2030 46 urnen / jaar op een urnenveld begraven worden.)
Voor de realisatie van de resterende urnenkelders moet rekening gehouden worden met de nog op het perceel bestaande graven (bijlage 20230605_FIG_EikeveldenInbreidingUrnenveld.pdf). De huidige graven op het perceel blokkeren echter de volledige omvorming van het perceel naar een urnenveld. De nabestaanden van de daar begraven personen zullen daarom gevraagd worden of zij akkoord gaan met een verplaatsing naar een graf op en ander deel van de begraafplaats; gaan zij niet akkoord blijven de graven bestaan tot afloop van de concessies. Alle betrokken diensten zullen heirvoor samenwerken.
Uitbreiding Begraafplaats Eikevelden park C zone 9 volledig
In deze zone staan 5 graven die volgens collegebeslissing (2020_CBS_01687 Behoud graven oud-strijders) behouden blijven. Daarvan vallen 3 graven niet meer onder de concessie van familie, maar onder beheer van de Stad Geel.
Eikevelden C/09/0001/6 | Henricus Joannes Helsen | Jaar verval concessie: 2030 | |
Eikevelden C/09/0002/11 | Frans Hermans | Jaar verval concessie: 2020 | |
Eikevelden C/09/0007/11 | Carolus Verachtert | Jaar verval concessie: 2039 | |
Eikevelden C/09/0007/5 | Henricus Schroven | Jaar verval concessie: 2001 | |
Eikevelden C/09/0008/1 | Gummaris Sips | Jaar verval concessie: 2001 |
Advies
De dienst erfgoed vindt het beter dat de graven niet moeten verplaatst worden. Maar indien toch noodzakelijk, kunnen deze graven verplaatst worden naar een andere zone op dezelfde begraafplaats. Dit kan bijvoorbeeld naar een zone waar nog oud-strijders rusten. Hiervoor kan de dienst een lijst met alle oud-strijders op de begraafplaats bezorgen.
Indien de verplaatsing noodzakelijk is, vraagt de dienst erfgoed met stelligheid in dit project rekening te houden met de nodige uitdagingen en risico’s die bij een dergelijke verplaatsing horen. Dat wil zeggen:
Communicatie: Dienst Erfgoed adviseert in ieder scenario contact op te nemen met de nabestaanden bij deze vijf graven (zowel de graven onder concessie als de graven zonder concessie). Het is voor de herinneringswaarde van de wereldoorlogen en deze strijders van belang dat deze graven wel bewaard blijven, zoals het college bevestigt (2020_CBS_01687). Vermijd daarom dat verwijdering van deze zerken in de communicatie aangemoedigd wordt. Het is met andere woorden noodzakelijk dat er op vlak van communicatie eerst goed nagedacht wordt hoe die boodschap gebracht gaat worden. Dienst erfgoed wordt daarom graag betrokken voor advies vooraleer er gecommuniceerd wordt.
Voor de communicatie naar de belanghebbenden met de vraag of ze vrijwillig toestemmen met de verplaatsing van het graf zijn volgende aandachtspunten
1. Mogelijk beschikt de dienst burgerzaken niet over gegevens van mensen die instaan voor het onderhoud van de graven, met name wanneer de concessiehouder overleden is. Het valt voor dat degene die instaat voor het graf, geen familierelatie heeft met de overledenen. In die gevallen valt het voor, dat we geen contactpersoon vinden. In die gevallen wordt een aanplakking voorgeschreven die gedurende 1 jaar aan het graf geplaatst, om ook deze mensen te bereiken.
2. Des te beter de communicatie aangepakt wordt, des te beter het te verwachten resultaat. De communicatie moet zeker informatie bevatten over de reden voor keuze van het perceel, een plan voor de toekomst. Er moet ook mogelijkheid zijn voor burgers om vragen te stellen die zo goed en snel mogelijk beantwoord kunnen worden.
3. We hebben ervaren in het project "opwaarderen van de begraafplaats van Sint Dimpna" (CBS 06/01/2014) dat met aanplakkingen en versturen van brieven die als "buiten de normale verwachtingen" ervaren worden door mensen, er felle reacties komen voor iets dat eigenlijk geen impact heeft, of enkel een positieve. Ook diverse media werden gealarmeerd. Ook op dat vlak moet we goed nadenken hoe we de boodschap brengen, zodat het duidelijk is voor de burgers en dat het geen eigen leven gaat leiden.
Tevens moet er een plan uitgewerkt worden voor hoe we zullen omgaan met zerken die sneuvelen tijdens de vrijwillige verplaatsing.
Omwille van acute nood, beslist het college van burgemeester en schepenen om meteen urnekelders te realiseren op de meest noordelijk op het perceel in kwestie gelegen strook, waar zich momenteel geen graven bevinden, oorspronkelijk voorzien als groenstrook.
Tevens beslist het college van burgemeester en schepenen om op onderstaand plan aangeduid deel van de begraafplaats Eikevelden om te vormen van een perceel voor de vollegrondbegravingen van volwassenen tot urnenveld.
De bestaande graven blijven behouden tot afloop van de concessie. De urnekelders worden tussen de nog resterende graven in geplaatst.
De op dat perceel aanwezige graven blijven tot nader order bestaan. Het college van burgemeester en schepenen geeft opdracht aan de diensten om de nabestaanden van de personen in de nog bestaande graven te vragen of zij akkoord gaan met een verplaatsing van de graven om zo meer ruimte voor urnengraven te realiseren. De stedelijke werkplaats en de verantwoordelijke voor de begraafplaats organiseren de uitvoering.
Indien de nabestaanden niet akkoord zijn met de verplaatsing van de graven, blijft de toestand behouden.