De gemeente Meerhout ondervindt veel negatieve gevolgen van doorgaand zwaar vervoer: verkeersonveiligheid, trillingen, lawaai, grotere slijtage van wegen en daarmee gepaard gaande kosten, een rem op de gewenste modal shift. Meerhout werkte een plan uit met maatregelen die de hinder kunnen beperken. Die hebben consequenties op het grondgebied van de stad Geel. Het is dus logisch dat de stad Geel een standpunt inneemt en daarnaar handelt in de verdere (al dan niet) implementatie van de voorgestelde maatregelen.
De gemeente Meerhout ondervindt grote hinder van veel doorgaand vrachtvervoer. De thans door vrachtwagens gevolgde routes fungeren als een shortcut tussen de E313/ENA en de N71/R14. Als gevolg daarvan zien het centrum van Meerhout zelf en dat van Zittaart, beide met enkele schoolomgevingen, 10.000 tot 12.500 vrachtwagens per maand passeren. 68% daarvan heeft geen bestemming in Meerhout en is dus doorgaand verkeer. De hiervoor benutte wegen beschikken niet over aangepaste fietsinfrastructuur om een veilige afwikkeling te kunnen garanderen.
Het Geelse deeldorp Winkelomheide, ook met een schoolomgeving, ondervindt de negatieve effecten van 15.000 tot 20.000 vrachtwagens per maand. Ook hier is de overgrote meerderheid geen bestemmingsverkeer.
Meerhout stelt volgende maatregelen voor:
- Voor het vrachtvervoer vanuit het noorden: invoering tonnagebeperking uitgezonderd bestemmingsverkeer Meerhout op de N110.
- Voor het vrachtvervoer vanuit het zuiden tonnagebeperking op de N174 en bewegwijzering van de N126 als vrachtroute richting Geel.
Voor Meerhout resulteert dit in een significante daling van het aantal vrachtwagens in de kernen van Meerhout en Zittaart.
Op het grondgebied Geel hebben deze voorgestelde maatregelen de volgende consequenties:
- Toename van het zwaar verkeer op de N126 en zwaardere belasting van het kruispunt R14xDiestsewegxN126. Gezien de N126 niet door kernen komt en voldoende is uitgerust (vrijliggende fietspaden over het grootste deel van de afstand) en gezien het genoemde kruispunt nog reservecapaciteit heeft, is dit geen probleem.
Een randvoorwaarde op korte termijn is dat de verkeerslichtenregeling op de afslag Winkelom-Tessenderloseweg (Kiezel) op de N126 moet worden aangepast. Dit is een opdracht voor het Agentschap Wegen en Verkeer.
Een randvoorwaarde op lange termijn is dat de afslagstrook op dit kruispunt moet worden verlengd. Ook dit is een opdracht voor het Agentschap Wegen en Verkeer.
Niet door Meerhout vermeld, maar wel een consequentie is dat er op het smalste segment van de R14 (Geelse Ring) meer zwaar vervoer zal rijden. Vermits de capaciteit van dit segment in de eerste plaats wordt bepaald door de rotonde aan Meerhoutseweg en zich hier vandaag al langere wachttijden manifesteren is een aanbevolen flankerende maatregel de verbetering van het functioneren van deze rotonde (bijvoorbeeld door het aanbrengen van geleidende markeringen die de rotonde in twee rijstroken opdelen) in afwachting van de definitieve heraanleg met verkeerslichten. Dit is een opdracht voor het Agentschap Wegen en Verkeer. Stad Geel kan dit aangrijpen als een opportuniteit omdat een optimalisatie op korte termijn ook de bewoners van Bel ten goede zou komen.
Langsheen het smalste segment van de R14 'Molseweg' zijn de fietspaden niet meer dan de spreekwoordelijke 'moordstrookjes', wat zich uitermate slecht laat verzoenen met (toenemend) zwaar verkeer. Daarom is een (sowieso) noodzakelijke flankerende maatregel het aanbrengen van verticale elementen om de fietspaden af te scheiden van de rijweg. Dit kan bijvoorbeeld met plooibakens of reflecterende flappen. Op langere termijn wordt dit deel van de R14 heraangelegd en zal dit probleem zijn opgelost.
Het belangrijkste effect voor het grondgebied Geel is dat, mits er een voldoende hoog handhavingsniveau wordt gegarandeerd, aanzienlijk minder zwaar vervoer de kern (en dus ook de schoolomgeving) van Winkelomheide zal doorsnijden. Dit zal positieve gevolgen hebben voor de verkeersveiligheid, de gewenste modal shift, de onderhoudskosten van de weginfrastructuur en de leefkwaliteit in Winkelomheide.
Op korte termijn kan worden ingezet op signalisatie met alleen maar borden en af en toe handhavingsacties door de politie. Op lange termijn zal moeten worden ingezet op ANPR-camera's waardoor de handhaving wordt geautomatiseerd en het ontradingseffect wordt gemaximaliseerd.
Het voorstel van Meerhout is conform het in de Vervoerregioraad (informeel) goedgekeurde vrachtroutenetwerk.
Concluderend kan worden gesteld dat de door Meerhout voorgestelde ingrepen mits enkele flankerende maatregelen en afspraken over de handhaving op het niveau van de politiezone ook voor Geel overwegend positieve effecten kan hebben op korte termijn. Door bijkomende, deels reeds geplande flankerende maatregelen op de langere termijn zullen de positieve effecten op lange termijn nog groter zijn.
Dit dossier kan door de stad Geel worden aangegrepen om enkele sowieso wenselijke ingrepen (beveiliging van de fietsers langs de N71/R14, optimalisering rotonde Meerhoutseweg) voor de korte termijn hoger op de agenda te krijgen. Daarnaast kan dit dossier worden gezien als een goede testcase inzake bovengemeentelijke en intergemeentelijke samenwerking voor de aanpak van de problematiek van doorgaand zwaar vervoer, wat op langere termijn dienstig kan zijn voor de aanpak van dezelfde problematiek in de kern van Sint-Dimpna.
De voorgestelde maatregelen hebben betrekking op wegen die beheerd worden door de gemeenten Geel en Meerhout en door het Vlaams Gewest. Voor Geel komt het toe aan de gemeenteraad om het vereiste aanvullend verkeersreglement (tonnagebeperking uitgezonderd plaatselijk verkeer in Winkelomheide) goed te keuren.
Eerste fase:
- overleg op niveau van de politiezone over de noodzakelijke handhavingsinspanningen zonder ANPR-camera's
- overleg politiezone met parket over handhaving
- overleg met Meerhout en het Agentschap Wegen en Verkeer over de noodzakelijke flankerende ingrepen (aanpassing rotonde Meerhoutseweg, verticale elementen ter bescherming fietspaden R14 Molseweg, aanbrengen bewegwijzering, aanpassing verkeerslichtenregeling N126) en over de afbakening van een 'bovenlokale zone met tonnagebeperking' die behalve Meerhout en Winkelomheide ook Bel en Olmen kan omvatten.
Tweede fase:
- goedkeuring aanvullend reglement tonnagebeperking voor doorgaand verkeer voor Winkelomheide en Bel
- plaatsing signalisatie
Derde fase:
- opstart dossier voor de plaatsing van ANPR-camera's
Vierde fase:
- uitrol ANPR-camera's
- uitvoering geplande infrastructurele aanpassingen (Molseweg, rotonde Meerhoutseweg, verlenging afslagstrook op N126)
Het college keurt de door de gemeente Meerhout voorgestelde maatregelen ter beperking van het zwaar vervoer door de kernen Meerhout, Zittaart en Winkelomheide goed mits aandacht gegeven wordt aan volgende elementen:
- heldere afspraken over een voldoende handhavingsniveau met de politiezone
- uitvoering op korte termijn van flankerende maatregelen door het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) op de N71/R14 ter bescherming van de fietspaden (aanbrengen verticale elementen) en ter optimalisering van de rotonde Meerhoutseweg in afwachting van de definitieve heraanleg tot een kruispunt met verkeerslichten
- afstemming met het Agentschap Wegen en Verkeer
In dit verband zal een aanvullend verkeersreglement ter goedkeuring worden voorgelegd aan de gemeenteraad.