De Europese Commissie zet zich in voor het bevorderen van gendergelijkheid in onderzoek en innovatie.
Het maakt deel uit van de strategie voor gendergelijkheid 2020-2025 de Europese Commissie , waarin de bredere inzet van de Commissie voor gelijkheid op alle EU-beleidsterreinen wordt uiteengezet.
Bovendien beschikt de EU over een goed ontwikkeld regelgevingskader voor gendergelijkheid, met inbegrip van bindende richtlijnen die breed van toepassing zijn op de arbeidsmarkt, inclusief de onderzoekssector.
Vanwege de eigenaardigheden van de onderzoeks- en innovatiesector is specifieke actie nodig om aanhoudende genderkloven en ongelijkheden te overwinnen. Veel structurele barrières voor gendergelijkheid in onderzoek en innovatie blijven bestaan.
De Europese Commissie pakt deze belemmeringen aan door:
- het Kaderprogramma voor Onderzoek en Innovatie: Horizon Europa (2021-2027) en eerder Horizon (2014-2020)
- binnen de Europese onderzoeksruimte in samenwerking met lidstaten, geassocieerde landen en belanghebbenden bij het onderzoek
Gendergelijkheid in Horizon Europa
Met Horizon Europa bevestigt de Commissie haar inzet voor gendergelijkheid in onderzoek en innovatie, door dit tot een algemene prioriteit te maken en strengere bepalingen in te voeren.
Het doel is om het Europese onderzoeks- en innovatiesysteem te verbeteren, gendergelijke werkomgevingen te creëren waarin alle talenten kunnen floreren en de genderdimensie beter te integreren in projecten om de onderzoekskwaliteit en de maatschappelijke relevantie van de geproduceerde kennis, technologieën en innovaties te verbeteren.
Er zijn drie hoofdniveaus waarop gendergelijkheid in Horizon Europa wordt aangepakt:
- Het hebben van een Gender Equality Plan (GEP) is nu een toelatingscriterium voor bepaalde categorieën rechtspersonen uit EU-landen en niet-EU-landen die zijn aangesloten bij Horizon Europa
- De integratie van een genderdimensie in de inhoud van onderzoek en innovatie is een standaardvereiste en wordt beoordeeld op basis van het criterium van excellentie, tenzij de onderwerpbeschrijving expliciet anders aangeeft.
- Een andere doelstelling is het vergroten van het genderevenwicht in het hele programma, met als doel 50% vrouwen in Horizon Europe-gerelateerde besturen, deskundigengroepen en evaluatiecommissies, en het genderevenwicht onder onderzoeksteams als rangschikkingscriterium voor voorstellen met dezelfde score.
Gendergelijkheidsplannen als toelatingscriterium in Horizon Europa
Voor oproepen met een deadline in 2022 en later zal het hebben van een gendergelijkheidsplan (GEP) een toelatingscriterium zijn voor alle overheidsinstanties, instellingen voor hoger onderwijs en onderzoeksorganisaties uit EU-lidstaten en geassocieerde landen die willen deelnemen aan Horizon Europa.
Om te voldoen aan het toelatingscriterium moet een GEP voldoen aan 4 verplichte procesgerelateerde vereisten of 'bouwstenen'.
Verplichte vereisten voor een GEP
- Wees een openbaar document: Het GEP moet een formeel document zijn dat is ondertekend door het topmanagement en verspreid binnen de instelling. Het moet een toewijding aan gendergelijkheid aantonen, duidelijke doelen stellen en gedetailleerde acties en maatregelen om deze te bereiken.
- Beschik over toegewijde middelen: Middelen voor het ontwerp, de implementatie en het toezicht op GEP's kunnen financiering omvatten voor specifieke functies, zoals Equality Officers of Gender Equality Teams, evenals gereserveerde werktijd voor academisch, management- en administratief personeel.
- Inclusief regelingen voor dataverzameling en monitoring: GEP's moeten evidence-based zijn en gebaseerd op sekse- of gender-gedesaggregeerde baseline data verzameld over alle personeelscategorieën. Deze data moet de doelstellingen en targets van de GEP, indicatoren en voortdurende evaluatie van de voortgang informeren en jaarlijks worden gerapporteerd.
- Ondersteund worden door training en capaciteitsopbouw: Acties moeten gericht zijn op gendergelijkheid en onbewuste gendervooroordelen, en kunnen het ontwikkelen van gendercompetentie, het oprichten van werkgroepen die zich richten op specifieke onderwerpen en het vergroten van het bewustzijn door middel van workshops en communicatieactiviteiten omvatten.
Naast deze verplichte procesgerelateerde eisen worden de volgende 5 thematische gebieden voor de inhoud aanbevolen:
- werk-privébalans en organisatiecultuur
- genderbalans in leiderschap en besluitvorming
- gendergelijkheid bij werving en loopbaanontwikkeling
- integratie van de genderdimensie in onderzoeks- en onderwijsinhoud
- maatregelen tegen gendergerelateerd geweld, waaronder seksuele intimidatie
Het GEP is een vereiste voor het bekomen van de beoogde subsidies.