2025_VB_00044 - Voedselbedeling Geel - Evaluatie - Beslissen

OCMW Geel ontvangt jaarlijks financiële middelen om voedselhulp voor de doelgroep van gebruikers van de openbare centra voor maatschappelijk welzijn te organiseren. Volgens de toezichthoudende overheid voor de verdeling van deze middelen mag het OCMW dit bedrag ter beschikking stellen van organisaties die instaan voor de verdeling van voedsel aan kwetsbare burgers. In Geel zijn dat twee verenigingen nl. VZW Mensen In Nood en VZW de toevlucht. Beide organisaties ontvangen jaarlijks 50% van de ontvangen middelen vanuit OCMW Geel.

Maatschappelijk assistenten vanuit OCMW Geel sturen mensen die nood hebben aan voedselhulp gericht door naar beide organisaties. Zij zorgen voor de nodige attesten op basis van een financieel onderzoek. De wetgeving bepaalt dat enkel maatschappelijk werkers van een OCMW gemachtigd zijn om een financieel onderzoek uit te voeren.

Het armoedeoverleg formuleert onderstaande criteria als basis voor een mogelijke samenwerking voor de organisatie van voedselbedeling:

• Financieel onderzoek in het kader van materiële of financiële steun mag enkel gebeuren door een maatschappelijk werker vanuit het OCMW en er mag geen financieel onderzoek gebeuren door vrijwilligers.
• Humane werking voorzien in het ontvangen van mensen en in de behandeling van mensen. Er mag niet gediscrimineerd worden op basis van de 13 discriminatiegronden.
1. Leeftijd
2. Geslacht
3. Seksuele geaardheid
4. Handicap of beperking
5. Etniciteit, nationaliteit of ras
6. Religie
7. Taal
8. Politieke overtuiging
9. Burgerlijke staat
10. Sociale economische toestand
11. Gezondheid
12. Geloof
13. Familiale toestand
• Soort producten:
1. Producten moeten strikt voldoen aan de Belgische wetgeving over voedselveiligheid en de betreffende regels voor voedselbanken.
2. Streven naar maximaal gezonde voeding en niet enkel ongezonde voeding.

Zowel vanuit sociale dienst als vanuit dienst gelijke kansen merken we dat de samenwerking met vzw De toevlucht stroef verloopt. In het verleden zijn er afspraken gemaakt tussen sociale dienst & vzw de toevlucht om de samenwerking vlot te laten verlopen, maar we stellen vast dat de gemaakte afspraken niet (helemaal) worden toegepast.

Dienst gelijke kansen organiseert een armoedeoverleg waarbij ook de armoede organisaties uit de regio uitgenodigd worden.  Ook vzw de Toevlucht wordt hier telkens op uitgenodigd, maar zijn nooit aanwezig. Dienst gelijke kansen heeft bijgevolg meermaals geprobeerd om contact op te nemen met de mensen van vzw de Toevlucht, maar zonder resultaat.

Verder heeft stad Geel een voorstel gedaan om de 3 verenigingen in Geel die werken rond armoede, nl. vzw Al-arm – vzw MIN – vzw De Toevlucht, samen te huisvesten in het vroegere vredegerecht op de Pas in Geel. Vzw De Toevlucht is op dit voorstel niet ingegaan.

Vanuit cliënten van het OCMW en vanuit het armoedeoverleg horen wij verschillende negatieve signalen rond de werking van vzw De Toevlucht. We geven deze ter info hieronder mee:

• We stellen vast dat attesten voor voedselbedeling opgemaakt door de MA na een financieel onderzoeken regelmatig in twijfel getrokken wordt door vzw De Toevlucht. Meermaals horen we dat gezinnen / cliënten geweigerd worden en/of een termijn van enkele maanden krijgen om langs te komen om eten af te halen. 

• Vzw De Toevlucht vraagt aan mensen die een 1^ste keer langskomen regelmatig bijkomende attesten zoals attest leefloon, attest inkomsten FOD, attest gezinssamenstelling,… Deze info opvragen door een armoedevereniging is onwettig. Enkel een maatschappelijk werker vanuit het OCMW is bij wet gemachtigd om financieel onderzoeken uit te voeren en de nodige attesten voor voedselbedeling mee te geven met de cliënt. Deze attesten zijn voldoende als bewijsmateriaal voor vzw De Toevlucht om mensen toegang te geven tot de voedselbedeling. 

• Cliënten geven aan dat het voorleggen van een attest voor voedselbedeling vanuit OCMW Geel niet voldoende is. Ze moeten een heel aantal vragen beantwoorden vooraleer ze toegang krijgen tot de voedselbedeling. Dit schept de indruk dat vzw De Toevlucht een eigen screeningprocedure heeft uitgewerkt, terwijl dit niet volgens de afspraken met Stad Geel is. De attesten opgemaakt door de maatschappelijke assistenten vanuit het OCMW zijn de enige toegangspoort tot de voedselbedeling. Er zouden dan ook geen parallelle systemen toegelaten mogen worden. Het feit dat mensen van vzw De Toevlucht zelf een sociaal en financieel onderzoek voeren bij mensen die zich aanbieden is dan ook niet wettelijk en volledig onaanvaardbaar 

• Sommige cliënten vanuit het OCMW die doorverwezen worden, geven aan dat de voedselbedeling niet eerlijk verloopt. Sommige mensen krijgen veel meer mee dan andere en dit los van gezinssamenstelling. Ze vinden dat vzw De Toevlucht eigen vrijwilligers/leden van de kerk bevoordelen en dit ten nadele van mensen die geen lid zijn van de kerk. We stellen ook vast dat er soms aan mensen engagementen ten overstaan van de evangelische kerk worden gevraagd. 

Stad Geel kan niet akkoord gaan met deze manier van werken.  Dienst gelijke kansen is vragende partij om in overleg te gaan maar vzw De toevlucht weigert dit. Om de samenwerking met vzw De Toevlucht in de toekomst nog een kans op slagen te geven, is er dringend nood aan een overleg en moeten er duidelijke afspraken in een officiële afsprakennota gemaakt worden. Gelet op het feit dat vzw De Toevlucht eind maart 2025 mogelijks hun huidige locatie moet verlaten, willen we de werking rond voedselbedeling binnen stad Geel grondig evalueren. In geval dat het initiatief van vzw De Toevlucht zou verdwijnen of dat een verdere constructieve samenwerking niet meer mogelijk blijkt te zijn, bekijkt stad Geel of en op welke manier zij met het thema voedselbedeling zal omgaan in de toekomst.

Tegen mei 2025 willen we voor een aantal mogelijke alternatieve pistes de pro’s en de contra’s oplijsten en de financiële impact in kaart brengen.