2023_CBS_00794 - Diestseweg - conceptplan ontwerp bovenbouw - Beslissen: Goedkeuren

De Diestseweg moet worden heraangelegd met het oog op de verbetering van de verkeersveiligheid d.m.v. de inrichting van een fietsstraat en de oplossing voor de combinatie van ontharding-waterinfiltratie-vergroening-parkeernoden-woon- en verblijfsruimte .

Er werd een conceptplan ontwerp bovenbouw gemaakt door de verschillende teams van openbaar domein in de vorm van een vlekkenplan. Dit plan werd tijdens overlegmomenten van Beleidsoverleg en Autonome Adviesraad Mobiliteit toegelicht en besproken. Hierin werden conclusies en opmerkingen genoteerd.

De tijdspanne om te komen tot een definitief ontwerp is in dit dossier strak en beperkt. Om de vooropgestelde timing te kunnen halen, moeten nu definitieve keuzes worden gemaakt wat betreft principes van inrichting. 

• Ontharding-Buffering-infiltratie van regenwater.

In uitvoering van zowel het hemelwater- en droogteplan en het Lokaal Energie- en Klimaatpact zou het openbaar domein aangepast moeten worden opdat het hemelwater zo veel mogelijk ter plaatse in de ondergrond kan infiltreren. Daar zou het ook zo lang mogelijk moeten worden vastgehouden in de grond. Daar zal het voor waterbuffering benodigde volume en de verwachte overlast bij hevige regenval verminderen. Dit laat zich bij de heraanleg van de Diestseweg realiseren door een deel van de parkeerstroken te ontharden en niet terug aan te leggen maar in te richten als beplanting, mogelijks als ondiepe wadi’s of minstens als gelijkgrondse plantsoenen met opgaand, winterhard groen. De parkeerplaatsen worden aangelegd in waterdoorlaatbare materialen.

- Overstromingskansen verminderen in de toekomst in de buurt van de Laarloop.

De kans dat de Diestseweg binnen het plangebied daadwerkelijk zal overstromen, is extreem klein, de terugkeerkans hiervoor is 1.000 jaar. Echter, het tussen Diestseweg, Collegestraat en Gasthuisstraat gelegen binnengebied rond Schuttershof zal al in het huidige klimaat kunnen overstromen tijdens hevige buien met een terugkeerkans van 100 jaar. In het toekomstig klimaat (met een klimaatprojectie naar 2050) verergert deze situatie echter, de kans op overstromingen verhoogt significant. Een overstroming kan daar gemiddeld om de 10 jaar voorkomen. (Bron: informatie van de Vlaamse overheid op www.waterinfo.be.) Er zouden dus maatregelen genomen moeten worden die de wateroverlast daar kunnen beperken.

Water dat niet ter plaatse kan infiltreren of dat niet in de buurt kan gebufferd worden, zal via de Laarloop ten zuiden van het plangebied naar de Nete stromen en daar en verder stroomafwaarts bijdragen aan wateroverlast. Een aangepaste inrichting van de weg kan dus de kans op wateroverlast in de nabijheid én stroomafwaarts helpen verminderen. De provincie Antwerpen heeft, als waterloopbeheerder van de Laarloop, zowel Aquafin als stad Geel hier uitdrukkelijk opgewezen.

Vooraleer de waterloopbeheerder van de Laarloop de rioleringsplannen van de Diestseweg wil goedkeuren, vragen zij ook een beeld van de maatregelen die stad Geel wil nemen naar buffering en ontharding in zowel de straten stroomopwaarts als stroomafwaarts richting de aansluiting op de Laarloop.

- Hemelwater- en droogteplan uitvoeren.

Een ontharding en vergroening van de huidige parkeerplaatsen op de Diestseweg zou het hemelwater- en droogteplan deels in de praktijk brengen.

Het Geelse hemelwater- en droogteplan omschrijft dit als een bronmaatregel: “Door een aangepast publiek en privaat domein willen we maximaal voorkomen dat water in Geel getransporteerd wordt naar de waterloop. Hiertoe nemen we plaatselijk maatregelen in de volgorde zoals voorgesteld door de Ladder van Lansink. De eerste stap hierin is ontharden.”

 Het zou bijdragen aan

• de groenblauwe dooradering van het centrum (project 1.2.1) en aan
• de ontharding van publieke parkings (project 3.6).

- LEKP uitvoeren

Met het Lokaal Energie- en Klimaatpact 1.0 en 2.0 heeft stad Geel in ruil voor substantiële subsidies een inspanningsverbintenis getekend om tegen 2030 - onder andere - 1 m² per inwoner te ontharden. Met een vooropgesteld aantal van 42.000 inwoners in 2030 stemt dit overeen met 4,2 ha ontharde oppervlakte.

De herinrichting van de Diestseweg geeft het stadsbestuur de kans om aan die doelstelling te werken. Wanneer b.v. alle parkeerplaatsen over de volledige afstand van het projectgebied langs één zijde onthard zouden worden, zou dit overeenstemmen met een vermindering van het aantal parkeerplaatsen maar tegelijkertijd zou dit een winst betekenen van 1.500 m² groen en ruimte voor water - of bijna 4% van de doelstelling voor 2030. Anderzijds is het verdelen van de parkeerplaatsen over beide zijden van de rijweg en dit in afwisseling met groen een beter gegeven.

• mobiliteit en verkeer

Het stadsbestuur heeft diverse beleidsdoelstellingen en actieplannen genoteerd in haar meerjarenplan waaronder:

• Geel past het STOEP principe toe voor vlotte, veilige en leesbare wegen tussen 2020-2031.
  • Hierbij zorgt Geel voor extra en verbeterde fietspaden/fietsinfrastructuur waaronder fietsstraten.
  • Geel voert een parkeerbeleid in  2020-2025 en herbekijkt het parkeerbeleid ten voordele van de veiligheid van de fietsers.
• Geel creëert openbare ruimten met een nieuw evenwicht tussen gebruiks-, toekomst- en beleving in 2020-2031.
  • Geel creëert voldoende ontmoetingsruimte en speelruimte tussen 2020-2031 waarbij ze investeert in publieke ontmoetingsplaatsen.
  • Geel zal vergroenen in 2020-2031 en zorgen voor een vergroening van de stad.
• Geel gaat de klimaatverandering tegen of beperkt de gevolgen ervan tussen 2020-2028.
  • Geel zet iedereen aan tot het verkleinen van de ecologische voetafdruk tussen 2020-2025.

Vervoer en transport is de enige sector waar de uitstoot van schadelijke stoffen de afgelopen jaren is gestegen in plaats van afgenomen. Als deze evolutie zich verder zet, is transport binnen enkele jaren de grootst vervuilende sector. De transportsector zorgt in 2021 voor 21,5% van de totale uitstoot (tegenover 14,4% in 1990). Tussen 1990 en 2021 nam de uitstoot in de transportsector toe met 13,8% (www.klimaat.be).

In haar beleidsplan ruimte heeft Geel gekozen om de publieke ruimte op te waarderen zodat deze in de toekomst haar sociale rol als ontmoetingsruimte voor alle Gelenaars kan vervullen en zij een inclusieve samenleving en duurzame mobiliteitskeuze optimaal stimuleert.

Uit de strategische doelstellingen van het mobiliteitsplan noteren we:

• Een duidelijk leesbare fietsinrichting die de verschillende stadsdelen binnen de R14 moet verbinden(centrum, zuid, noord en attractiepolen).
• De vraag om het doorgaande verkeer maximaal te weren uit het centrum, met focus op de fietszone waar gestreefd wordt naar een afname van het doorgaand verkeer met 100%.
• De dalende trend van ongevallen met fietsers in ondersteuning van de Vision ZERO van Vlaanderen.
• Verdere uitbreiding van het fietsennetwerk dat zal zorgen voor uitstekende verbinding naar alle deeldorpen en omliggende gemeentes.
• Het STOEP-principe gebruiken bij infrastructurele inrichtingen zorgend voor een verhoging van het aantal fietskilometers.

Als belangrijke randvoorwaarden binnen de herinrichting van de Diestseweg noteren we dat Geel veel belang hecht aan de duidelijke verbetering van de schoolomgeving rond de basisschool Droomgaard. De inrichting van een attractieve wacht- en ontmoetingsruimte op het openbaar domein in combinatie met een veilige oversteekplaats naar parking Pas, waar ouders hun kinderen kunnen ophalen en afzetten aan het begin en einde van de schooltijd (AC000748 Geel verbetert jaarlijks de veiligheid van twee schoolomgevingen.).  Een kinderbevraging bij de Droomgaard en een bevraging bij leerling SAG (via smartschool) zal uitgevoerd worden door de jeugddienst.

Diestseweg is de missing link van het bovenlokaal functioneel fietsroutenetwerk tussen Laakdal en het centrum van Geel. Voor het project Diestseweg werden subsidies aangevraagd binnen het Kopenhagenplan van de Vlaamse overheid om de kosten van de heraanleg mee te financieren. Vanuit dit oogpunt is het dan ook zeer belangrijk dat enkele uitermate belangrijke principes uit het nieuwe fietsvademecum vertaald zullen worden in het ontwerpplan. 

• Een rode inkleuring van de gebruikte verharding bevordert de leesbaarheid van de fietsstraat en creëert een herkenbare fietsrijloper. 
• Talrijke parkeerplaatsen langs de fietsstraat zijn niet wenselijk omdat dit zoekverkeer kan aantrekken. Bewoners parkeren kan wel. Langsparkeren buiten de rijloper(s) is mogelijk, bij voorkeur rechts van de rijrichting van het gemotoriseerd verkeer. In elk geval moet een schuwafstand van 0,75 m langs de geparkeerde voertuigen in acht worden genomen.
• Bij tweerichtingsverkeer voor auto’s en fietsen wordt aangeraden twee rijlopers van elkaar te scheiden door middel van een overrijdbare middenstrook of middenstrookmarkering (min. breedte 0,50 m).

Het niet implementeren van deze basiseisen uit het fietsvademecum gaat waarschijnlijk leiden tot de afkeuring van het grondplan door MOW als deelnemer en advies verlenende overheid van de verplicht te organiseren projectstuurgroep.

Door de ontharding en vergroening zal het aantal parkeerplaatsen teruggebracht worden tot op minder dan de helft van het huidige aantal parkeerplaatsen. Het  organiseren van parkeerplaatsen aan slechts 1 zijde van de straat is eerder onverstandig. Het is beter om op logische plaatsen aan beide zijden van de straat parkeerplaatsen te voorzien voor de veiligheid van alle deelnemers aan het verkeer, opdat vooral voertuigen geen onnodige (omkeer)- bewegingen moeten maken. De voertuigen kunnen dan parkeren met de rijrichting mee. 

Op specifieke plaatsen, zoals in de buurt van handelaars, dienen oplossingen gezocht te worden voor laden en lossen en eventueel kort parkeren. De parking Pas blijft de belangrijkste parking voor lang parkeren in de directe buurt en de verbinding met de Diestseweg is van ondergeschikt belang. Het is dan ook wenselijk om de verbinding tussen de parking Pas en de Diestseweg af te sluiten voor gemotoriseerd verkeer en op te waarderen voor fietsers en voetgangers. De achterliggende garages blijven bereikbaar vanuit parking Pas. Daar tegenover is ter hoogte van begrafenisondernemer Verstappen (nr. 60-62) ook de inrichting van een ontmoetingsplaats wenselijk.

Verder is het vanuit het oogpunt van verkeersveiligheid wenselijk om links en rechts van de aansluiting van Schuttershof met de Diestseweg geen parkeerplaatsen te voorzien. Beter lage groenzones voorzien zodat het uitkomende verkeer vanuit Schuttershof voldoende zicht heeft op het verkeer in Diestseweg.

In het plan dienen voldoende fietsenstallingen voorzien te worden, zeker ter hoogte van de handelaars en de school.

Het college van burgemeester en schepenen heeft in zitting van 7 november 2022 beslist om de hele projectzone in te richten als een fietsstraat waarbij een snelheidsbeperking hoort van 30km/u.  Het wegprofiel wordt daarop ingericht met de nodige aandacht dat grotere voertuigen elkaar op een veilige manier kunnen kruisen.

Het conceptplan dat ook benoemd is als een vlekkenplan werd ook voorgelegd aan de AGM. Na de bespreking van dit plan werd het advies genoteerd dat het niet wenselijk zou zijn om asverschuivingen te implementeren. Maar zowel team grijs als team mobiliteit waren aanwezig tijdens de bespreking van het vlekkenplan. Er werd tijdens het overleg geopperd om geen asverschuivingen zoals in de Heilige Geeststraat of zoals in de Anemoonstraat te implementeren. Team mobiliteit en team grijs zijn achteraf van mening dat een asverschuiving op meerdere manieren kan ingetekend worden. Het volledig verspringen van de rijwegloper, zoals in de Heilige Geeststraat, is een totaal andere manier van gebruik van een asverschuiving dan dat er gebruikt is bij de herinrichting van Pas in 2020. Een kleine verplaatsing van de rijweg geeft aan de ontwerper juist de mogelijkheid om bepaalde verwachtingen aan 1 zijde van de straat te kunnen invullen, terwijl het verkeer tegen dezelfde snelheid kan blijven rijden. De asverschuiving in de Heilige Geeststraat heeft eerder als doel om het verkeer te remmen en parkeren op de straat mogelijk te maken in combinatie met dubbelrichtingsverkeer van fietsers.  De categorisering van de Diestseweg is als invalsweg naar het centrum van Geel niet te vergelijken naar breedte en gebruik met de Heilige Geeststraat. Dienst openbaar domein is dan ook van mening dat de inrichting en het gebruik van een weloverwogen asverschuiving, zoals bij de herinrichting van Pas, juist mogelijkheden geeft aan een ontwerper.  

• Warmtenet

De Stad Geel onderzoekt in het project warmtemakelaar Kempen samen met IOK reeds geruime tijd de eventuele aanleg van een collectief warmtenet binnen het centrum van Geel. Met als doel een efficiënte fossielvrije energievoorziening volgens het warmteplan stad Geel en zo de transitie in te zetten volgens het goedgekeurde Lokaal energie-en klimaatplan 2.0, goedgekeurd op de gemeenteraad van 7 November 2022.
Hiervoor werkt de stad Geel samen met IOK en Kelvin Solutions (als partner voor de kennis en knowhow).

De projectzone van de Diestseweg is een belangrijke schakel/oversteek in de uitrol en aanleg van een eventueel leidingenstelsel voor dit warmtenet op het openbaar domein tussen het zwembad en de gebouwen van de Doelen.  Het is dan ook wenselijk om de noodzakelijke leidingen voor deze koppeling nu al binnen de projectzone van de Diestseweg te realiseren als de straat opengebroken is tijdens de wegenwerken.

Van alle trajecten die het centrum kunnen verbinden met de warmtevragers aan de kant van de Doelen is voor het meest optimale traject 1A een raming gemaakt voor het plaatsen van  definitieve leidingen (2 x DN200 (warmtenet) + 1 x PE200 (koelleiding) + 2 x HPDE50):

Tracé 1A: 108.000 euro (ingeschatte lengte 56 m)

• Vermits het aanleggen van een warmtenet nog in de fase van beleidsvisie zit, toegelicht op BO 30 september 2022, is een voorfinanciering de enige optie om een toekomstig warmtenet met voldoende aangesloten warmteafnemers uit te bouwen.
• Verder zal een reserveringsstrook in de Diestseweg voor de lokale aansluiting op dit toekomstig warmtenet zo goed als mogelijk voorzien moeten worden om een maximale aansluiting van toekomstige projectontwikkelingen mogelijk te maken.